Anderhalve week geleden organiseerden we op Quinta da Fonte een cursus natuurlijk bouwen van een ‘ tiny house ‘ met een Portugese vriendin die al tien jaar lang op haar eigen terrein gespecialiseerd is in natuurlijke bouwtechnieken. Nadat de branden van vorig jaar juni twee van onze caravans in de as legden besloten we om een tiny house te gaan bouwen op de plaats van een van de verbrande caravans, omdat we denken dat een tiny house meer aanspreekt dan een caravan voor potentiële gasten.
Eigenlijk is een tiny house natuurlijk niets anders dan een piepklein huisje, maar omdat iedereen het over een tiny house heeft, zullen wij het ook maar zo noemen! We zijn erg geïnspireerd geraakt door onze vriendin Barbara die in een commune leeft met drie andere volwassenen en een klein kind en die op hun terrein diverse gebouwen heeft gerealiseerd in natuurlijke bouwstijlen. In de jaren dat we nu hier in Portugal op deze plek wonen, hebben we diverse mensen ontmoet die in meerdere of mindere mate alternatieve woonstijlen en woonvormen hebben en zijn we steeds meer gaan lezen en leren over bijvoorbeeld compost toiletten, water besparing, natuurlijke materialen om mee te bouwen en ga zo maar door. Er is heel veel mogelijk zonder terug te vallen op bakstenen en cement!
Dit alles resulteerde in de cursus die we dus anderhalve week geleden hier op ons terrein hebben gedaan. Er waren drie deelnemers en Jolein zelf met als leraar Barbara. Voorafgaand aan de cursus hebben Jolein en ikzelf samen met de graafmachine-man de steunpilaren geplaatst en samen met twee vrienden is er een dak op het huisje gemaakt. Tijdens de cursus lag de focus dus vooral op de muren en de natuurlijk bouwtechnieken. De eerste warme dagen is besteed aan het ontdekken van de techniek van ‘ wattle and daube’ waarbij met dunne houten latten een raamwerk werd gemaakt met een tussenruimte voor isolatie. De isolatie laag werd gemaakt van ‘ light earth’, ofwel een mengsel van heel veel stro met een klein beetje klei en heel veel water. Dit werd in de tussenruimte gepropt en nu het droog is, is dat de isolatie, tegen zowel warmte als koude. De buitenste lagen van houten latjes werd met een dikkere substantie van klei en stro ingesmeerd, waardoor een muur ontstond. Deze ruwe eerste laag klei wordt later weer ingesmeerd met een fijnere laag klei, met minder stro, zodat het gladder afgesmeerd kan worden en wordt ten slotte besmeerd met een laag kalk om het helemaal dicht te maken.
In de cursus kwam ook het bouwen met zakken gevuld met aarde aan bod, dit wordt vooral voor de fundamenten van een muur gebruikt en die onderste lagen van zakken gevuld met aarde of grind worden dan ingesmeerd met cement om het geheel goed waterdicht te maken. Bovenop een laag van grindzakken werd met hout een frame gemaakt met kleiballetjes erin, voor eventueel vocht. Op deze houten laag werd een muur van strobalen gebouwd. Een muur van strobalen is 50 centimeter dik, dus vanzelfsprekend prima geïsoleerd! De strobalen werden ingesmeerd met een mengsel van klei en zand en water, als eerste laag voor het latere verdere stucwerk.
Een andere bouwtechniek die aan de orde is gekomen heet ‘cordwood’, eigenlijk stukken hout die allemaal op gelijke lengte zijn gezaagd, in ons geval 30 centimeter lang. De stukken hout moeten goed droog zijn en liefst zonder bast, om krimpen te voorkomen. Deze stukken hout worden naast elkaar met een kleine tussenruimte neergelegd en aan beide buitenkanten wordt het dicht gesmeerd met klei. In het midden kan ter isolatie zaagsel gemengd met kalk worden gebruikt, maar omdat het zaagsel dat wij hadden opgehaald bij de houtfabriek vochtig was, lukte die niet. Daarom gebruikten wij ‘ leca’ ofwel een soort kleiballetjes die vocht kunnen opnemen. Zo stapel je eigenlijk door totdat je de gewenste hoogte van de muur hebt bereikt. Voor de klei die hier wordt gebruikt is het belangrijk dat deze niet al te nat is, om een goede bouwstructuur te krijgen. Ook kun je niet in een keer een muur van twee meter hoogte bouwen, dat moet in fases, tussendoor moet de klei drogen en dan kun je weer wat verder omhoog. De buitenkant van deze muur heeft dus allemaal ronde stukken hout in het zicht, een mooie muur!
Ook werd er aandacht besteed aan het makkelijk breken van glazen flessen, dus niet het kapot gooien ervan, maar juist het keurig recht afsnijden van een glazen fles, zodat je die ook in de cordwood muur zou kunnen opnemen, voor het doorlaten van licht. Op de laatste dag werden diverse stuckmethoden besproken en geoefend, zoals tadelakt en kalk, met of zonder natuurlijke pigmenten.
Gedurende de week verbleven de deelnemers op ons terrein in een gastenkamer of ingerichte huurtent en de catering draaide op volle toeren om iedereen te voorzien van een overheerlijk ontbijt, koffie, thee, koekjes, lunch, biertjes en diner. Een heel drukke week dus voor onszelf en onze vrijwilligers. Nu komt het erop aan om het tiny house zelf af te maken met alle opgedane kennis in de cursus. Helaas liet het weer het de afgelopen dagen volledig afweten en in de regen is het niet mogelijk met klei en leem te werken, dus dat stellen we nog even uit tot het weer lekker zonnig gaat worden… Het huisje ziet er nu al heel veelbelovend uit, maar het is natuurlijk nog niet af. We hopen dat we het ergens in de zomer afgemaakt zullen hebben en we zijn nu al benieuwd wat onze gasten die erin zullen verblijven er van zullen vinden! Kom het allemaal maar eens in het echt bekijken, of kom een paar dagen meehelpen met het werken met de klei!
Meer informatie vind je op onze website.
