Vier weken zijn we nu al aan het housesitten in de omgeving van Aljezur en de natuur hier verveelt ons geen moment. We bezoeken Aljezur regelmatig voor het inslaan van boodschappen of een lekkere Portugese lunch. Na twee weken vonden we het echter tijd worden om het dorp beter te leren kennen, dus liepen wij de gemarkeerde 4 kilometer lange historische en culturele wandeling door het oude dorp.
De wandeling begint bij de kleine overdekte markthal, waar we onze auto gratis kunnen parkeren. In de mercado verkopen negen lokale verkopers vooral regionale producten. Vis, groente, fruit, wijn, pinda’s, gedroogde vijgen en honing staan verleidelijk uitgestald op de verkooptafels.
Het eerste gedeelte van de wandeling loopt langs een smal riviertje, dat op veel plekken aan het zicht wordt onttrokken door elsen en struiken. Vroeger was het een grote rivier waarover schepen vanaf zee naar Aljezur vaarden voor het verhandelen van goederen. Deels door verzanding, maar ook door de aardbeving van 1755 is de rivier gaan versmallen tot de grootte van een kreek. Daarmee is ook de functie van Aljezur als havenstad verdwenen. Nu leven de 6.000 inwoners vooral van landbouw en toerisme.
Met aan de linkerhand de rivier en het oude dorp, dat zich op de steile hellingen van de heuvels heeft genesteld, lopen we rustig verder om het oude dorp. Aan de rechterkant liggen de weilanden, die vroeger het dorp en de schepen hebben voorzien van groente, melk en vlees. Een deel ervan wordt nog steeds beplant, sommigen met graan en anderen met de befaamde Aljezur zoete aardappel.
We passeren een oude waterbron dat volgens verhalen is gebruikt door een Moorse prinses. Zij ontsnapte in de 13de eeuw uit het kasteel tijdens de verovering van de Portugezen op de Arabieren, zodat ze bij haar Christelijke geliefde kon zijn. Een ander verhaal is dat de Portugezen de watergang juist gebruikten om het fort te veroveren op de Arabieren. Het is onduidelijk wat er van de verhalen waar is.
Kort na het passeren van de waterbron begint de stevige klim richting de kasteelruïnes. Archeologische vondsten geven aan dat al in de IJzeren tijd mensen op deze plek woonden, maar het waren de Arabieren die in de 10de eeuw er voor het eerst een fort bouwden. Zij hebben ook de naam Aljezur aan het dorp gegeven, wat betekent eiland. Vanaf het fort is vrij goed te zien dat het dorp is omringd door rivieren, waardoor het inderdaad net op een eiland lijkt.
Nadat de Portugezen de Arabieren in de vroege ochtend van 5 oktober hebben verjaagd, hebben zij het fort verder uitgebreidt en verstevigd. Nossa Senhora de Alva, Onze vrouw van de dageraad, is daarom nog steeds de patroonheilige van Aljezur. De uitzichten vanaf de kasteel ruïnes zijn nog steeds indrukwekkend. In de verte rijzen de bergen van Monchique hoog boven de velden uit met daarvoor het nieuwe dorp, welke na de aardbeving van 1755 is gebouwd. Het kostte de lokale priester, die er als eerste zijn kerk herbouwde moeite om de bewoners over te halen naar dit gedeelte van het vallei te verhuizen. Maar met de tijd heeft het merendeel van de bevolking toch de oversteek gemaakt.
Het oude dorp zelf strekt zich uit over drie kleine heuvels en vormt daarmee een lange lint. Richting zee zie je aan de hand van de bomen waar het riviertje richting zee stroomt. Ernaast zijn weilanden met grazende koeien. Op heldere dagen kun je het witte duinzand van Amoreira door de bomen zien schijnen en een strookje van de zee zien.
Vanuit het kasteel lopen we door het oude dorp, met haar kleine huisjes en smalle straatjes, richting het stadsmuseum. Aljezur kent vier kleine musea welke te bezoeken zijn met één ticket van 2,20 euro. Ten tijde van ons bezoek, begin april 2018, zijn Casa museu José Cercas en het Sint Antonius museum gesloten vanwege waterschade. Het is dan nog onbekend wanneer ze weer opengaan.
Gelukkig konden we wel een kijkje nemen in het Monsignor Manuel Francisco Pardal museum met heilige voorwerpen verzameld door lokale bewoners. Het museum is vernoemd naar een bekende en zeer gerespecteerde lokale priester die zijn functie tot 1919 uitoefende. Naast zijn functie als priester, schreef hij ook drie boeken en was hij redacteur van een katholieke krant. Dit museum ligt achter een klein kerkje dat na de aardbeving werd herbouwd.
Het stadsmuseum heeft twee kleine zalen met archeologische vondsten en op de eerste etage een grote collectie landbouwwerktuigen en voorwerpen die de lokale mensen rond de 20ste eeuw gebruikten. Bijzonder zijn de olijfoliepomp en de twee kleine gereconstrueerde leefruimtes, ingericht op ware grootte. De ruimtes lijken bijna op een poppenhuis. De dame van het museum vertelt ons dat alles op ware grootte is, maar dat de mensen tot recent slechts 1,50 meter groot werden.
Deze dame gaf ons niet alleen een korte rondleiding door het museum, maar overlaadde ons ook met brochures en informatie over het dorp. Wat een warm welkom.
We maken onze wandelroute af door naar beneden te lopen en via de brug weer op de autoparkeerplaats te eindigen. Inmiddels hebben we trek, dus we lopen het derde gedeelte van Aljezur in. Een relatief nieuw dorp dat tegen het oude dorp aan ligt. Restaurante Vincentina heeft een grote poster hangen met twee dagschotels. Gefrituurde visfilets en pasta met rundvlees, daar kunnen we geen nee tegen zeggen.
Als we met een goed gevulde buik de vriendelijke eigenaar en zijn vrouw achterlaten, nemen we toch ook nog maar even plaats bij Café de Ponte voor een kop koffie op haar terras langs de rivier. Terwijl wij genieten van een heerlijke Portugese koffie trekken allerlei mensen aan ons voorbij. Wandelaars en surfers gebruiken Aljezur als uitvalsbasis voor hun activiteiten of als plaats om goederen in te slaan. De lokale bewoners wandelen op hun eigen tempo daar langzaam tussendoor, ogenschijnlijk onverstoorbaar.
Op het terras nemen we onze tijd om de brochure te lezen die hoorde bij de wandeling. Deze brochure, ook in het Engels, is gratis af te halen bij het toeristisch informatiecentrum en het stadsmuseum.
Wil je meer lezen van Heleen? Je kan haar reisavonturen volgen op kapelkatravel.com!
Prachtig omschreven verhaal over Aljezur ,zelf heel veel geweest,laatste jaren een belangrijk onderdeel van ons bestaan in Santiago do cacem ,vanwege de rota Vicentina (pelgrimsroute) waarvan wijin het begin van de route zitten op nog geen 30 meter Guesthouse A Cocheira Largo pimenteira 1
Ik krijg zin in Aljezur door jouw verhaal, Heleen! Bedankt.