Saudades de Portugal

Toeristen rijden dagelijks van de luchthaven in Faro naar hun hotels zonder te weten dat ze langs één van de mooiste kerkjes van de Algarve komen. De Igreja Matriz de São Lourenço staat op een heuvel naast de drukke E.N.125 en maakt van buiten weinig indruk. De schoonheid zit echter verstopt achter de houten deuren…

In het begin van de achttiende eeuw was een klein, laat-middeleeuws kerkje in São Lourenço ernstig in verval geraakt. Er zaten zelfs geen deuren meer in. Op 22 september 1722 trokken wanhopige bewoners van het dorp naar de kerk om de heilige Lourenço te smeken om water in een zeer droge tijd. In ruil voor het water beloofden zij hem een nieuwe kerk. Toen spontaan een waterstroom ontstond moest er dus gebouwd worden. De broederschap van São Lourenço de Matos nam in die tijd toe aan populariteit en met de toestromende aalmoezen kon iets heel bijzonders gemaakt worden.

Twee broers waren betrokken bij de bouw en het ontwerp van de kerk. Manuel Borges uit Faro was verantwoordelijk voor het metselwerk. Zijn broer Antão Borges, een azelejo-kunstenaar, kwam over uit Lissabon. Er is een discussie gaande onder wetenschappers wie de azulejos precies gemaakt zou hebben. Over het algemeen worden ze toegeschreven aan Policarpo de Oliveira Bernardes, een beroemde azulejo-schilder uit Lissabon, maar mogelijk zou een deel van de azulejos door een schilder in zijn nabijheid zijn gemaakt. Bewijs hiervoor is echter (nog) niet gevonden. Het altaar werd rond 1735 toegevoegd door meester Manuel Martins. Een decennium later werd het goudwerk toegevoegd door schilders Clemente Velho de Sarre en Francisco Correia.

Hiermee was een prachtige kerk ontstaan. Sober van buiten, maar overweldigend in decoratie aan de binnenzijde. De vele blauw-witte azulejos bedekken het grootste deel van de kerk en het altaar is rijk gedecoreerd met goudwerk. In 1755 gebeurde er iets bijzonders. Een zware aardbeving teisterde Lissabon en de Algarve en verwoestte eindeloos veel gebouwen. In de pas gebouwde Igreja de São Lourenço vielen echter slechts vijf (van de vele!) tegeltjes van de muur.

De azulejos aan de wanden beelden het leven van São Lourenço uit. Op het eerste paneel zie je hoe aartsdiaken Laurentius (Lourenço dus in het Portugees) spreekt met Paus Sixtus II. Deze laatste had zich de woede van Keizer Valerianus op de hals gehaald door zich niet te houden aan het verbod op vergadering dat de keizer de christenen had opgelegd. Sixtus werd gevangen genomen en ter dood veroordeeld, maar de keizer had andere plannen voor Laurentius. Deze beklaagt zich op het paneel dat hij niet tegelijk met Sixtus werd omgebracht.

De keizer wist dat Laurentius, als aartsdiaken, moest beschikken over een hoop rijkdommen. Hij eiste van Laurentius dat hij deze op zou halen om vervolgens naar hem toe te brengen. Dit zie je afgebeeld op het tweede paneel. Laurentius deelde echter al de schatten uit aan de armen en bracht de keizer geen goud, maar nam de groep armen mee naar Rome om ze voor te stellen als de “schatten van het Romeinse Rijk” (paneel drie). Op het vierde paneel weigert Laurentius zijn geloof te verloochenen en de goddelijkheid van de keizer te erkennen. Het vijfde paneel laat zien hoe Laurentius vervolgens werd gestraft. Na zweepslagen te hebben gekregen werd hij boven een hete gril gehangen waar hij langzaam werd verbrand. Op het zesde en laatste paneel zie je hoe een engel van God het lichaam van Laurentius naar de hemel brengt.

Op de pilaren van de kerk worden vervolgens nog de zeven deugden afgebeeld: wijsheid, rechtvaardigheid, zelfbeheersing, moed, geloof, hoop en liefde.

Enige nadeel van dit kerkje: je mag binnen geen foto’s maken (en het is zo mooi)… Natuurlijk zijn er wel ansichtkaarten met afbeeldingen van het interieur te koop. Maar eigenlijk moet je het gewoon met eigen ogen gezien hebben, op en top Portugal! Dus zeker de moeite van het stoppen waard, een aanrader!

Openingstijden:
Dagelijks van 10:00 tot 13:00 en van 15:00 tot 18:00 uur. Zondags en maandagochtend gesloten. De entree kost €2,-

* R. da Igreja s/n, 8135-027 Almancil (even naast de E.N.125)