Saudades de Portugal

Vanuit helicopter view kijk ik over de ‘strook’ land dat Portugal heet, gelegen op het Iberisch Schiereiland. Dat weet iedereen wel zo een beetje, denk ik. En wat mij dan opvalt is hoe groen het Noorden is, met ruige berg toppen, hoe heuvelachtig groen het centrum/midden is en hoe droger (maar niet minder mooi) het naar het zuiden uitwaaiert.

Een ander ding valt mij op, de meer dan 500 kilometer kustlijn met de ‘cabos’, dat zijn de meest diep gelegen landelijke rotsen/kliffen die direct grenzen aan de Atlantische Oceaan. Zoals: Cabo Carvoeiro (Peniche), Cabo Espichel (Figueira da Foz), Cabo Raso (Cascais), Cabo da Roca (Sintra, meest oostelijk deel van Portugal en Europa), Cabo de São Vicente (Sagres) en Ponte de Sagres (3 km van de Cabo de São Vicente, meest zuidwestelijk deel van Europa.) Uit deze Ponte de Sagres vertrokken ‘in the old days’ de grote ontdekkingsreizigers met hun massieve grote 3-masters of meer…

Maken we gelijk een sprongetje naar de Portugese taal:

Een Cabo is zoals boven gemeld, een stuk land in rotsvorm en aan de kustlijn dat zich in de zee boort. Maar een cabo kan ook een kabel betekenen, zoals hier een overzicht van de vele ‘cabos’ die Portugal met de wereld verbindt: maar cabo kan ook staan voor: bijv. o cabo da vassoura/ de steel van de bezem, of Cabo, kan ook een militaire titel zijn, hoofd/chef, we kennen het ook uit het Italiaans: Capo die tutti Capi (voor wie The Godfather van Mario Puzo en Francis Coppola heeft gezien…)

Dit was even een tussenstap, we gaan dus verder met de eerste ‘Cabos’. Op veel van die cabos staan vuurtorens, die helaas minder en minder worden want ook in de wereld van de nautica hebben allerlei elektronische apparatuur hun entree gemaakt. De navigatie verloopt nu geheel via satelliet en internet onder andere. Er zijn ook bijna geen ‘vuurtorenwachters’ meer van beroep. Maar dit licht was het teken voor de vele vissers dat ze bijna thuis waren. Laatst hoorde ik weer het mooie (zeemans)lied van Piet Veerman: Sailing Home.

Je kunt niet met dit onderwerp verder gaan zonder melding te maken van de grote Portugese ontdekkingsreizigers, hier een aantal bekende namen: Dom Henrique (1394-1460/ o.a. Ceuta-gebied rondom Gibraltar, grondlegger en financierder van de Orde van de Ontdekkingsreizen),  Vasco da Gama (1469-1524/India), Bartolomeu Dias (1450-1500/Kaap de Goede Hoop), Fernando Magalhaes (1480-1521/zeereis om de wereld/Grote Oceaan), Pedro Alves Cabral (1468-1520/Brazilie).

Zo zie je maar, je begint met een artikel over ‘cabos’ en voor je het weet belandt je in de tijd van de Descobrimentos. Vele ontdekkingsreis-schepen vertrokken vanuit Lagos/Cabo São Vicente (Sagres daar gingen ze de open Atlantische Zee op naar verre oorden, vele nog onbekend, wachtend om ontdekt te worden). Maar ook uit Lissabon vertrokken er aantal grote ontdekkingstocht-pioniers.

En nu we toch even over Lissabon hebben, ietsjes verder bij Cascais, heb je de ‘Boca do Inferno’ of door locals ook wel Boca do Diabo genoemd. De naam betekent: Mond van de Hel, het is een ruige klif. De naam mond komt omdat het de vorm heeft van een mond/ met een keel, wat door erosie is ontstaan heel lang geleden, waardoor de rots implodeerde, instortte. De golven van de Atlantische Oceaan die daar doorheen komen maken een heel dreunend geluid. Het is mega indrukwekkend. Het geluid, de wildheid, maar het voelt tegelijkertijd ook een beetje sinister. Mede omdat het een plek is waar menigeen die het leven niet meer ziet zitten een enkele duik naar beneden neemt. Tragisch!

Het voelt raar, althans dat is mijn gevoel. Ook omdat het zo onbeschermd is, het ligt gewoon aan de straatkant. Je loopt er zo langs, zonder hekwerken of zo. Als er een plotselinge windvlaag zou komen dan zou ik het niet prettig vinden om daar zo steil langs die onbeschermde rand te lopen. Echt niet. Of je zou struikelen, ik bedoel maar… Helaas ook dit jaar zijn er genoeg ongevallen gebeurd, mensen die uitgleden. Ik snap gewoon niet dat hier nog geen hekwerk omheen is geplaatst!!! Het is echt de moeite waard hoor, om dat reuze gevaarte en wildheid te horen, de golven razen tegen de rotsen en door de opening maakt het bijna oer geluiden.

Deze plek is zelfs rond 1890 gebruikt als beeldmateriaal destijds bij een ‘stomme film’ (de eerste films zonder geluid). En ook Aleister Crowley, een 20ste-eeuwse ‘magiër’ schijnt er geweest te zijn om zijn ‘dood in scene te zetten’…

Het was meer een stunt van hem, want hij leefde nog lekker verder. Hij had contact met Fernando Pessoa (wie kent hem niet?). Een hele bekende Portugese schrijver van poëzie en proza, een beetje apart was hij wel, maar dat hoort een beetje bij een groot schrijver-zijn, de een meer dan de andere.

Van Cabo, met de vele betekenissen, naar de Ontdekkingsreizen en daar voorbij, een uitstapje in Cascais met de Boca do Inferno, wat wil een mens nog meer…?

Tot de volgende keer, ate a proxima,

x.Edite

De in Portugal geboren Edite dos Santos, woont sinds haar derde jaar in Nederland. Ze werkt hier als voetreflexologe en natuurgeneeskundige. Ze gelooft in een holistische aanpak van klachten en in evenwicht tussen body, mind and soul. Verhalen vertellen en verhalen schrijven doet ze graag. Haar motto is: mooie woorden zijn er om gedeeld te worden.