Op het moment dat ik deze blogbijdrage schreef, waren we nog in België. Maar de grenzen gingen open en Brussels Airlines legde weer vluchten in naar Porto. En ondertussen zijn we aangekomen in Coimbra. De reis verliep heel vlot. Ook de twee meegereisde katten stellen het goed in hun nieuwe woonst.
Hierboven zie je het huis in Coimbra waar wij op de eerste verdieping wonen….(gaan wonen zodra de grenzen weer open zijn en de vlucht op 19 juni doorgaat en Brussels Airlines niet failliet gaat en ….. Swissport …. Oh neen, die zijn nu failliet op een week voor ons vertrek …..).
Het jaar 2020 zal in ons en een ieders geheugen voor altijd gegrift staan. Wat een ellende. Tijd dus voor het aanroepen van een of andere “heilige”…
Naast onze ingangsdeur, op de muur onder het terrasje, staat een heilige afgebeeld op blauw-witte handbeschilderde tegels. Onderaan staat dat de keramiek gemaakt is in de Fabrica Aleluia in Aveiro. De afgebeelde man in pij met koord, sandalen en aureool lijkt bewoners en bezoekers welkom te heten. Of ze te beschermen ? Hij heeft een peuter op de arm, en aan zijn voeten ligt een achteloos neergegooide lelie. Ik vroeg me altijd al af of dit de geëmancipeerde Jozef met het kindje Jezus zou zijn. Maar neen….
Ik heb gelukkig een sympathieke ex-collega Daniëlle, leerkracht katholieke godsdienst, die houdt van heiligen en opzoekingswerk en op mijn vraag voor identificatie meteen kon zeggen dat het hier om Sint-Antonius gaat.
Nu ken ik zelf weinig over heiligen, buiten Sinterklaas natuurlijk. Maar ik kan me uit mijn jeugdjaren (jaren ´60) wel herinneren dat we op een zekere Sint-Antonius beroep konden doen als we iets niet terugvonden. Iets verloren leggen, laat dat nu juist iets zijn wat me met de jaren en sinds ik op pensioen ben, al eens vaker overkomt. Haha.
In Vlaanderen, en wie weet ook elders, hoorde je vroeger het versje: “ Sint Antonius, beste vriend, zorg dat ik mijn ….. terug vind!” of “Sint-Antonius, heilige man, zorg dat ik mijn …… terug vinden kan!” Kennen de kinderen dat nu ook nog ?
Als je het verloren voorwerp terug vond, wist je wie je moest bedanken. Maar de manier waarop dat dan moest gebeuren, die weet ik niet. Een gebedje? Wat meer opruimen? Sommigen gingen ver in hun smeekbeden om iets terug te vinden of hun dankbaarheid te tonen door een kaars in een kerk aan te steken.
Is het toevallig dat deze heilige man hier afgebeeld is? Tegeltjes maakte deel uit van de architectuur bij de bouw van woningen rond de jaren 50. En het katholiek geloof schuwt geen afbeeldingen van heiligen.
De man werd als Fernando Martins de Bulhões geboren in Lissabon eind twaalfde eeuw in een rijke adellijke familie. Begin 13e eeuw verhuisde hij naar Coimbra om zich daar ongestoord te wijden aan zijn geestelijke ontwikkeling. Hij sloot zich eerst aan bij de Augustijnen, nadien bij de Franciscanen en trok dan naar Noord-Afrika om daar de moslims te gaan bekeren tot het Christendom.
Daarna werd zijn werkgebied naar Frankrijk en Italië verlegd. Hij werd tot priester gewijd, aangesteld en tewerkgesteld als theoloog en lesgever. Maar een slechte gezondheid werd hem fataal op 36-jarige leeftijd. Een jaar na zijn overlijden werd hij door de toenmalige paus Gregorius IX heilig verklaard. Dat was heel snel in die tijd. Je ziet op de afbeeldingen een lichtkring of aureool rond zijn hoofd, symbool voor het heiligdom. Sinds 1934 is hij de beschermheilige van heel Portugal en zéér geliefd. Zijn naamdag op 13 juni is een echte feestdag, van noord tot zuid.
Niet alleen de verloren voorwerpen terugvinden werd aan Sint-Antonius gelinkt. Ook de boeren hadden weerspreuken met deze heilige in de hoofdrol. Uit Wikipedia kies ik de volgende:
“Is Sint Antonius nat (op 13/06 dus) dan drinkt de boer zich zat.”
Of “ Als Sint Antoon de zon doet schijnen, ziet de boer zijn zorgen verdwijnen.”
Hij zou ook de beschermheilige van de Franciscanen, (alleenstaande) vrouwen en kinderen, armen, bakkers, mijnwerkers, het huwelijk, reizigers, pelgrims en verliefden en de patroon tegen schipbreuk, de pest en koorts zijn. Een hele mond vol dus. Op een grafsteen op het Conchada kerkhof trof ik eveneens een beeld van deze heilige man aan.
Eens je er aandacht aan besteedt, kom je die heilige man wel vaker tegen in het straatbeeld. Als je naar de afbeeldingen van Sint-Antonius op Google kijkt, dan wordt hij afgebeeld met nog andere attributen: een brood, een lelie, een boek of een knielende ezel. Die lelie symboliseert de maagdelijkheid en ook de ongehuwde levensstaat. Het boek staat voor het kostbaar handgeschreven psalmboek dat Antonius zelf eens kwijtspeelde en terug kreeg van de eerlijke vinder. Maar waar staat die knielende ezel dan voor ? Ben je nieuwsgierig geworden ?
“Sint Antoon, goede man, zorg dat de lezer gauw “de symboliek” van de knielende ezel terug vinden kan. Te vinden op het internet!
Ook de front- en zijgevel van ons huis heeft een tegeldecoratie, verwijzend naar historische gebouwen. Zoals zovele huizen hier in de stad. Daarover ooit eens meer.
Marieleen
Marieleen is een Belgische leerkracht die sinds augustus 2019 met pensioen is. Jaren is ze gids geweest voor avontuurlijke reizen naar o.a. Borneo, Papoua New Guinea, Koerdisch Turkije, Java en Bali, Sulawesi en Yemen. Ook heeft ze wild enthousiast op de fiets toeristen rondgereden in Parijs. Nu recent verhuisd naar Portugal en dus moet ook Coimbra ontdekt en ervaren worden. En die deelt ze graag!
Prachtig verhaal aangevuld met interessante-en ludieke info!