Sinds enkele weken zijn de straten van Coimbra weer gevuld met wapperende zwarte capes van de laastejaars studenten. De eerstejaars, daarentegen, meestal in grote groepen, zie je ook in het straatbeeld, slogans en liederen scanderend en vooral nederig naar de grond starend. “Ze zijn nog groen achter de oren” zoals ze in Vlaanderen zeggen. Ze worden nog aan vele leuke en misschien ook minder leuke inwijdingsrituelen blootgesteld op de pleinen van de stad.
Het gaat hier over tienduizenden studenten vanuit het hele land. Ook Erasmusstudenten raken meer en meer enthousiast over een verblijf in deze bruisende studentenstad, waar zee en bergen gemakkelijke bestemmingen zijn voor wat avontuur.
Vele studio’s, flats en in kamers onderverdeelde oudere woningen herbergen al dat jonge geweld. Maar één van de meest typische residenties voor studenten zijn de zogenaamde Repúblicas. Tientallen van deze zo typische gemeenschapshuizen zijn verspreid over de hele stad. Maar wie er een paar wil bekijken kan er alleen al in de Alta, het hoger gelegen stadsgedeelte van Coimbra, voor een 7-tal terecht, allen op wandelafstand van elkaar. De andere zitten wat meer verspreid. De studentenhuizen zijn gemakkelijk te herkennen aan hun naambord, hun “originele en studentikoze” geveldecoraties, hun uithangborden en -lakens en vaak ook aan de slechte staat waarin ze verkeren.
Ik som er een paar op.
De República do Bota-Abaixo in de Rua S.Salvador nr 6 heeft een opvallende kleurrijke muurschildering. De doodskoppen op de toegangsdeur moeten zeker vrees in boezemen of misschien geven ze alleen maar aan dat we maar één keer leven of dat het studentleven tijdelijk is. Ik besluit: “Geniet van de studententijd”.
De República Marias do Loureiro in de straat met gelijke naam nr 58, zou een bastion van de eerste vrouwelijke studenten geweest. Om als “república” herkend te worden moet er een langdurige procedure voor herkenning doorlopen worden. Dit huis zou de titel pas in 2003 gekregen hebben. Deze república gaat dus als feministisch en anti-hiërarchisch gezien worden en probeert alle vormen van machtsmisbruik en/of onderdrukking te weren. Nu zijn het vast gemengde bewoners of overnachters. Als je een student(e) uit het venster ziet hangen, aarzel dan niet een praatje te beginnen. De meeste bewoners houden ervan wat uitleg te geven of hun Engels te oefenen.
De República dos Galifoes Couraça dos Apóstolos werd gesticht in 1947 op initiatief van een tiental studenten, die vol plannen in een café in Coimbra besloten ervoor te gaan. Ze hadden als streefdoel zij die het meest behoeftig waren toch een onderdak te bieden tijdens hun universitaire opleiding.
De República Corsários das Ilhas na Couraça dos Apostolos op nr 122, valt echt in het oog. Gelegen op een hoekperceel en met een ruim terras vóór het gebouw. Slogans sieren de muren van de tuin en tekeningen herinneren de voorbijganger aan de woelige crisisjaren ´60. Ook hier trekken de slogans de aandacht.
De República dos Inkas in de Rua Matématica nr 2, heeft een tegeltjes herinneringsbord voor de bekende Conimbriaanse zanger Adriano Correio de Oliveira. Zulke herinneringsborden zie je wel vaker op gevels. De eigenaars pakken graag uit met het feit dat in hun huis vroeger een bekende schrijver, zanger of doutor tijdens zijn studentenleven hier jaren heeft doorgebracht. Ook de huidige bewoners hebben vaak een link met de muziek en de visuele kunst, binnenin vind je veel schilderijen van de vroegere studenten als erfstuk. Deze gemeenschapshuizen worden beheerd door de bewoners zelf en ieder draagt zijn eigen verhalen en gebeurtenissen over van de ene generatie studenten op de andere. Sommige oud-studenten keren nog jaarlijks terug naar de plek waar ze gedurende hun studietijd hun leven hebben gedeeld met vrienden en ze vast een zwaar leven hebben gehad. Naast studeren en feesten was er ook een traditie in dit huis om één keer per dag een gezamenlijke maaltijd te organiseren. Er werd een bel gerinkeld om iedereen aan tafel te verzamelen. Er zou ook een huishond zijn geweest, maar die was niet te horen toen ik langsliep.
Op de gevel zie je een herinneringsbord aan het republikeinse geheime Conimbriaanse genootschap Divodignos dat hier samenkwam om te ijveren voor vrijheid in 1828.
República Solar 44, ook in de Rua de Matemática 44 werd gesticht in 1983. Een bescheiden gevel naast de al even bescheiden gevel van de República do Kuarenta.
Het oorspronkelijke principe van deze gemeenschappelijke huizen gaat terug tot in de 14e eeuw. Het was koning Dinis, zijn standbeeld staat op het Praça Dom Dinis vlakbij de universiteitsgebouwen, die de maatregel nam om de bouw van studentenhuizen te promoten. De minder begoede studenten zouden zo, tegen een door een commissie vastgelegde huurprijs, een verblijf accommodatie kunnen verwerven voor de tijd die ze doorbrachten in Coimbra.
Sommige van de gemeenschapshuizen waren bevolkt door studenten die allemaal uit dezelfde streek afkomstig waren. Anderen waren dan weer voorbehouden voor de vrouwelijke studenten aan de universiteit. Nu zijn de repúblicas vast allemaal gemengd. Feit is dat de studenten in dit gemeenschapsleven ook leerden wat zelfstandig te zijn en verantwoordelijkheid te nemen. Alle beslissingen worden er democratisch genomen, en daar komen vast heel wat gezellige bijeenkomsten aan te pas. Tijdens de sociaal onrustige crisisjaren ´60 waren de studentenhuizen dan weer vaak een broeinest van verzet tegen het regime. Studentleiders werden weliswaar opgepakt, maar zelfs dan kon het verzet tegen het rechtse bewind niet onderdrukt worden bij de studenten.
De laatste jaren worden er nieuwe en moderne studentenresidenties gebouwd, aangepast aan de noden van deze tijd. Eén van die gebouwen ziet er strak uit en ligt heel centraal aan de Mondego. Wie wat rondkijkt krijgt er een hedendaags kunstwerk bij. Op de zijgevel heeft artist Bordalo II een reuzegroot gezicht van een aap gecreëerd met zwart-wit en gekleurd afvalmateriaal. Als je houdt van zijn werk moet je ook zeker in de Alta, naast het Wetenschapsmuseum, de uil gaan bewonderen die met hetzelfde materiaal en in dezelfde stijl, een oude ziekenhuisgevel siert.
Ietsje verder uit de buurt, maar toch nog binnen wandelafstand, is het zeker de moeite op zoek te gaan naar de República Prá-kys-Tao. Alleen al de gemengde architectuurstijl van het oude gebouw doet meerdere verbouwingen over vele jaren uitschijnen. Maar qua brandveiligheid lijkt het gebouw me een ratteval. De ruïne er tegenover zou ooit een cinéma geweest zijn.
Verder nog de República Boa-bay-Ela (richting Celas), Rosa Luxemburgo (achterkant van de gevangenis) en República da Praça (overwegend, zo niet helemaal bevolkt met Spanjaarden, dus regelmatig muziek en feestjes, in de buurt van de Praça de República).
Bekijk de stad eens vanuit een andere hoek met een bewoner. Wie graag met mij enkele van de Repúblicas gaat bekijken, mag me contacteren via mail (zie adres hieronder).
Ondertussen al drie jaren aan het genieten van deze boeiende stad. Lucky me!
Marieleen is sinds augustus 2019 heerlijk “reformada” en heeft dus tijd (en zin) om elke eerste zaterdag van de maand allerlei ontdekkingen in Coimbra te delen. Plus natuurlijk haar enthousiasme en liefde voor de stad! Volg haar op Instagram voor nog meer foto´s van Coimbra en omgeving. Voor een rondleiding of een bezoek aan de stad aarzel niet haar te contacteren via marieleenb.pt@gmail.com.
Hey Mieken ! Weer een interessante blog !! Terug meer leven in COIMBRA zeker ?! Wij zijn terug van het Noorden van SPANJE en de Zuidelijke streek in Frankrijk onder Bordeaux Altijd maar fietsen!! Zalig toch met een electrische fiets ==== Groetjes