Saudades de Portugal

Aanstaande zondag (18 april) is het Internationale Monumentendag. In Nederland houden we ons hier niet echt mee bezig, want we hebben onze eigen Open Monumentendag in september, maar in Portugal wordt er wel degelijk aandacht aan besteed. Meer dan 600 activiteiten vinden dan, normaalgesproken, plaats door heel het land. In dat kader laat ik je vandaag een tiental favoriete monumenten in Portugal zien (want zondag is filmpjes dag).

Convento de Cristo en Castelo Templário (Tomar)

Alle mystiek die hangt rond de vroegere bewoners, de ridderorde van de Tempeliers, fascineert me mateloos. Er doen allerlei geheimzinnige verhalen de ronde over deze monniken-ridders, die door de Portugese koning werden beschermd nadat de Franse koning en de paus ze hadden verboden. Misschien is het mijn fantasie, maar naar mijn idee ademt dit klooster en kasteel nog altijd deze mysterieuze sfeer. In de prachtig gedecoreerde, zestienzijdige tempel (Charola), de spiraalvormige wenteltrappen in het klooster en de overal aanwezige tempelierskruizen. Tel daarbij de azulejos en de Manuelijnse elementen op en je hebt een monument dat je absoluut moet gaan bezoeken.

Mosteiro de Alcobaça (Alcobaça)

Het klooster in Alcobaça stal mijn hart voornamelijk door de prachtige kerk en natuurlijk de tombes van het liefdespaar Pedro en Inês (lees hier hun liefdesgeschiedenis). Het gebouw is het enige volledig gotische gebouw in Portugal. De kerk lijkt in eerste instantie sober, maar de hoge (meer dan twintig meter!) muren en de zeer smalle zijbeuken en middenschip zijn fantastisch harmonieus en zorgen voor prachtige lichtval. In contrast met deze soberheid staan de rijk gedecoreerde tombes van Pedro en Inês aan weerszijden van het transept. Je kunt je voorstellen dat Pedro deze plek koos om zijn geliefde Inês weer terug te zien op de Dag des Oordeels.

Mosteiro de Santa Maria da Vitória (Batalha)

Waar in Alcobaça de romantiek in de lucht hangt, en in het Convento do Cristo het mysterie, draait het in het Mosteiro da Batalha om de militaire inspanningen van Portugal. De opdracht voor de bouw kwam na de Slag van Aljubarrota (1385), toen de Portugezen de Castilianen hadden verslagen op een nabij Batalha gelegen slagveld. Hier vind je ook het graf van de onbekende soldaat, ter nagedachtenis aan de Portugese soldaten die waar dan ook ter wereld sneuvelden (vooral de Eerste Wereldoorlog en Afrika staan centraal). Dit graf wordt bewaakt door de Guarda de Honra, de eregarde, die als je geluk hebt net tijdens jouw bezoek een wisseling van de wacht doet. Zeer indrukwekkend om de garde door de stille gangen van het klooster te zien marcheren. Vestig ook je aandacht op het prachtige portaal bij binnenkomst.

Quinta da Regaleira (Sintra)

Jullie kennen inmiddels mijn liefde voor mysterieuze zaken. Daarom staat de Quinta da Regaleira ook hoog op mijn favorietenlijstje. Het is geen oud Middeleeuws monument zoals de drie voorgaande kloosters zijn, maar het resultaat van de hersenspinsels van een man met teveel geld, die graag op een bijzonder plekje wilde wonen. Naar mijn idee even fascinerend (wat bezielt zo iemand?). Eigenaar Carvalho Monteiro was, net als ik, geïnteresseerd in de Tempeliers, de Vrijmetselaars, maar ook in de alchemie. Deze invloeden heeft hij willen verwerken in zijn vier hectare grote terrein met tuinen en gebouwen. De planten, grotten, fonteinen, tunnels en bronnen vormen samen een bijzondere ontdekkingstocht, de kapel en het paleis een prettige toevoeging.

Palácio Nacional da Pena (Sintra)

Hoog op de heuvel in Sintra ligt het van verschillende stijlen vergeven Pena paleis met haar bonte kleuren. Een onmiskenbaar product van de romantische stroming uit de negentiende eeuw. Gebouwd door de Duitste architect Eschwege in opdracht van de Portugese koning, werd dit het koninklijk zomerpaleis. Misschien voel je je meer alsof je in de Efteling bent dan in een serieus koninklijk paleis. Als je goed ter been bent is de klim door het park zeker aan te raden. Zorg dat je er op een zonnige dag heen gaat, dan heb je een prachtig uitzicht vanaf het paleis.

Palácio de Monserrate (Sintra)

Ook in de categorie “waanzinnige mensen met teveel geld bouwen bizarre onderkomens”: het Monserrate paleis in Sintra. Het negentiende eeuwse eclecticisme is hier, net als in het Pena paleis, niet te missen. Een bezoek aan dit paleis en de tuinen doet vermoeden dat je het continent even hebt verlaten en een sprookje van duizend-en-één-nacht bent binnengestapt. Het paleis was het bezit van de Britse industrieel Francis Cook. De architect James Knowles zorgde voor de mix van invloeden uit India, de Arabische wereld en de Middeleeuwen in het paleis. Vooral de zuilengangen vind ik erg mooi. Maar het hoogtepunt is naar mijn mening de tuin van dit paleis, met oneindig veel exotische planten en bloemen, de mooiste van alle tuinen bij de Sintra monumenten.

Castelo de São Jorge (Lissabon)

Mijn absolute favoriet in Lissabon. Gelegen op de hoogste heuvel van Lissabon, is dit een plek die al sinds de zesde eeuw onderdak bood aan Feniciërs, Grieken, Carthagenen, Romeinen en Moren. Een waardevol stuk geschiedenis onder je voeten, als je hier binnenkomt. Het kasteel biedt de mooiste uitkijkpunten van de stad en heerlijke schaduw onder de bomen op warme dagen. Ook leuk is de Câmara Obscura, die je op heldere dagen een live close up geeft van het leven in de stad.

Nossa Senhora dos Remédios (Lamego)

Waarom is dit geen bekende bezienswaardigheid? Snap er niks van. Daar waar het Bom Jesus heiligdom van Braga nog wel eens opdoemt bij de toeristische tips, zie je maar weinig over dit monument in het noordelijk gelegen Lamego. Terwijl ik, eerlijk gezegd, dit bedevaartsoord mooier vind dan dat van Braga. De beeldschoon met azulejos betegelde panelen op de verschillende lagen van het monument, maken het de moeite met de trap naar boven te klimmen. Hoger gekomen vind je ook mooie kapelletjes, beelden en fonteinen. De kerk op de top biedt je barok en rococo elementen, maar geniet vooral ook van het uitzicht.

Palácio do Buçaco (Luso)

Ik twijfelde een beetje om deze op te nemen in de lijst, want dit voormalige paleis is nu een hotel en dat maakt dat ik het toch minder vind als een monument, maar ach, ik kan er eigenlijk niet omheen. Het Buçaco paleis en het omliggende bos vormen een beeldschone plek, waar je – ook als niet hotelgast – toch echt zou moeten gaan kijken. Het paleis is een soort lofzang op Portugal. Elementen uit andere monumenten, als het Convento do Cristo en de Torre de Belém, worden hier samengebracht en de azulejos, frescos en schilderijen tonen taferelen uit de tijd van de Ontdekkingsreizen. De romantiek spat er van af. Als je dan toch nog ergens je honeymoon moet doorbrengen…

Mosteiro dos Jerónimos (Lissabon)

Het kan niet dat geen van monumenten in Lissabon, die zo verbonden zijn met de bloeiperiode van de Ontdekkingsreizen, in deze lijst voorkomt. Hoewel de Torre de Belém wellicht het grootste symbool van deze tijd is, kies ik toch voor het klooster. Vooral omdat we er in de kapel tegen de graven van Luís de Camões en Vasco da Gama, twee van de belangrijkste Portugezen aller tijden, aanlopen. En vanwege het prachtige Manuelijnse portaal, dat mij jaren geleden voor het eerst in aanraking bracht met deze typisch Portugese architectonische stijl.