Echte feiten over haar zijn er nauwelijks, maar het ontstaan van de fado is hoe dan ook onlosmakelijk verbonden met Maria Severa. Een mythische figuur in de geschiedenis van Lissabon en de eerste echte fadista van het land.
Het is de negentiende eeuw. Het ooit zo rijke, koloniale Portugal is vergane glorie. De rijkdommen van het land zijn geslonken en de bevolking zoekt naar manieren om zich in leven te houden. Vissers en boeren van het platteland komen in grote getale naar de hoofdstad om een beter bestaan te zoeken. De immigranten zoeken werk in de haven en vestigen zich in de wijken rondom: Mouraria en Alfama. De havenwijken groeien uit tot dichtbevolkte, armoedige wijken vol van criminaliteit en misère. Zoals zo vaak zoekt men een uitlaatklep in de muziek. Europese en Portugese invloeden, gecombineerd met elementen uit de koloniën, vormen uiteindelijk een nieuwe stroming: de fado.
Maria Severa Onofriana werd geboren in 1820 en groeide op in deze havenwijken. Het verhaal gaat dat Maria, net als haar moeder, werkte als hoer. In de straten en cafés van Mouraria of de Barrio Alto of op feestjes van de rijkere, aristocratische inwoners van de stad. Ze zou zich onderscheiden van andere vrouwen door haar schoonheid (wellicht zou ze zigeunerbloed hebben) en haar prachtige stem en gitaarspel. Haar kwaliteiten trokken de aandacht van de Conde de Vimioso, een welvarende edelman, die haar meenam naar zijn paleis en zelfs naar het stierenvechten, een evenement dat normaal gezien nooit toegankelijk zou zijn voor een meisje met een dergelijke afkomst.
Maria overleed in 1846, nog maar zesentwintig jaar, aan tuberculose. Haar laatste woorden zouden zijn geweest: “Morro, ser nunca ter vivido”, oftewel “ik overlijd, zonder ooit geleefd te hebben”. Haar grote bekendheid volgt op het boek “A Severa” dat de schrijver Júlio Dantes over haar schreef. In 1901 leidde dit tot een toneelstuk en later tot een operette. In 1931 maakte Leitão de Barros de eerste Portugese geluidsfilm ooit over Maria, eveneens met de naam “A Severa”. Deze kun je in zijn geheel zien op Youtube.
Natuurlijk is er ook een fado met de naam “Maria Severa”, waarin het overlijden van deze volksheldin wordt bezongen. Deze fado wordt nog altijd met regelmaat gezongen door de verschillende fadistas in de stad. Als je ergens fado gaat luisteren is de kans groot dat je deze voorbij hoort komen.
Reactie op “Het begin van de fado”