Het was gewoon maar even een plek om ons lunchpakket op te eten. Ik was dus niet echt aan het opletten waar ik nou eigenlijk precies was. Maar al snel ontdekte ik dat het een bijzonder plekje was. Ik bleek een soort van per ongeluk in het dorpje Almeida te zijn beland. Eén van de zogenaamde aldeias historicas van Portugal, bekend om het enorme stervormige verdedigingswerk. En dat was heel erg leuk!
De historische dorpen van Portugal vormen een netwerk van twaalf pittoreske en historisch belangrijke plekken in de binnenlanden van de districten Coimbra, Guarda en Castelo Branco. Eén van deze dorpen heet Almeida, op ongeveer een uur rijden ten oosten van de stad Viseu en op een kwartiertje van de Spaanse grens. Het ligt hoog gelegen op een plateau dat uitkijkt op het stroomgebied van de Côa rivier. Het kreeg zijn naam van de Moren, die het Al-Mêda noemden.
Aldeia histórica
Almeida heeft deel uitgemaakt van alle grote historische periodes in de Portugese geschiedenis. De Romeinen veroverden het op de oorspronkelijke bevolking, de Lusitani. Zij werden op hun beurt verjaagd door Germaanse volkeren. De Moren waren de volgende in de rij om Almeida te bewonen en dus de huidige naam te geven. Zij bouwden een klein kasteel op de heuvel, het eerste echte verdedigingswerk van het dorp.
De christenen versloegen de Moren in Almeida in 1190. In de jaren daarna was er een continue strijd om het dorp tussen Portugal en het Spaanse koninkrijk León. Uiteindelijk was het de Portugese koning Dom Dinis die Almeida definitief veroverde in 1296. Het was ondertussen volledig vernield, dus hij liet het wederopbouwen en een nieuw kasteel bouwen.
In de zeventiende eeuw was de tijd van oorlog voeren met Spanje nog altijd verre van voorbij. De behoefte groeide voor een sterkere verdediging van het dorp en de Portugese grens. Het Praça-forte de Almeida werd gebouwd, een vesting die het volledige dorp omringt, met zes bastions en zes ravelijnen. Samen vormen ze een indrukwekkende stervorm, die je op luchtfoto’s prachtig kan zien.
Dit verdedigingswerk hield de Spanjaarden succesvol op afstand. Het lukte echter niet de troepen van Napoleon af te schudden, dus zij namen in 1810 Almeida in. Daarna verloor het gebouw de militaire functie. Het werd later, toen Napoleon zijn rijk alweer kwijt was, een politieke gevangenis. Tegenwoordig is het een bezienswaardigheid, vaak nog onbekend voor de internationale toeristen. Dat wordt misschien anders als de het de Portugezen lukt dit bijzondere militaire bouwwerk op de lijst van Unesco Werelderfgoed te krijgen.
Almeida vandaag
Ik zit al een tijdje mijn broodje op te eten op de vestingwal, voordat ik begrijp waar ik precies zit. Ik was meer bezig met het prachtige uitzicht dan de historische achtergrond van mijn comfortabele zitplaats. Pas later zag ik de torentjes op de hoeken van de dikke grijze muur. En de toch wel diepe gracht, nu begroeid met groen gras.
Binnen de muur ontdek ik een schattig dorp met witte huizen bedekt met oranje dakpannen. De stenen toren van de Igreja Matriz steekt opvallend af tegen al het wit van de andere gebouwen. De andere kerk in het dorp, de Igreja da Misericórdia, en het stadhuis zijn ook gebouwd met dezelfde geelbruine stenen. Van het oude kasteel zijn alleen nog de ruïnes te zien.
Het militaire karakter vind je ook binnen de muren overal terug. Bijvoorbeeld in het Quartel das Esquadres, de vroegere kazerne. Hiernaast wordt (op de dag dat ik er ben) een markt gehouden. Er worden schoenen verkocht, sokken en ondergoed. Iedereen lacht me bijzonder vriendelijk toe. Er is ook een klein park met bankjes, waar je heerlijk in de schaduw van de bomen kan uitrusten.
Het historisch en militair museum is gevestigd in een oud militair gebouw dat de Casamatas genoemd wordt. Het is gesloten als ik er ben, dus ik weet niet hoe leuk het is. Op internet wordt er niet echt een eenduidig antwoord gegeven op wanneer het wel geopend is, dus het wordt gokken. Tijdens de lunch in ieder geval niet ;-).
Almeida is een dorpje om op je gemak doorheen te slenteren. Om foto’s te maken van traditionele straatjes en schattige huisjes. Je kan er overnachten, maar het is ook prima als tussenstop in een autorit door dit deel van het land. Je kan het bijvoorbeeld combineren met één of meer andere historische dorpen. Meer lezen over Almeida of de andere aldeias históricas van Portugal? Kijk dan op de website van de organisatie.
Voor meer informatie over deze regio of Portugal in het algemeen, bezoek ook eens de website van Visit Portugal.
