Ik ben al een paar keer bij een literair festival geweest, zowel in Portugal als in Nederland en een keer in Edinburgh. Deze evenementen trekken een bepaald soort publiek aan, de boekliefhebbers, de literatuur fanatieken en de taal strijders. In Nederland merkte ik dat het een vrij beperkt publiek is, alsof zij elkaar allemaal kennen. Het leek alsof er achter al die taalkundig bewegingen ook nog een geheime taal tussen hen werd gesproken, die ik niet kon volgen. Toch volg ik ook in Nederland nog steeds lezingen van goede schrijvers.
In Portugal ben ik ook bij een aantal literaire festivals geweest en er zijn altijd aangename verrassingen. Er is zeker een programma, maar gebruik het niet als kompas van je dag en ga mee in de flow van de gebeurtenissen, want spontaniteit blijft een kenmerk van de Zuid-Europeanen. De literaire festivals in Portugal zijn vrolijk en internationaal. Er komen vaak taalgenoten, zoals Brazilianen of Angolezen speciaal hiernaar toe. De interactie en het sociale contact tussen de bezoekers is makkelijk. Er hangt een serieuze sfeer, maar het is ook gezellig. Er zijn vaak vertalers aanwezig dus als u toevallig op deze plaatsen hieronder bent en u ziet dat er een literair festival is ga er vooral heen!
Festival Folio
Dit is volgens mij het grootste festival van de Portugese taal. Het vindt plaats in een mooi middeleeuws Portugese dorp, Óbidos. Het programma biedt diverse soorten activiteiten en er zijn vaak bekende schrijvers aanwezig. De sfeer is prachtig en de boeken zijn zeker aanwezig en inspirerend. Wil je verder dromen van de boeken? Dan kun je bijvoorbeeld in dit hotel overnachten: The Literary man.
Festival Maratona de Leitura
Ja, zoals je waarschijnlijk al ziet aan de naam, het is geen echt festival. Maar een marathon van lezen! Het is super interessant, want je kunt 24 uur lang naar de mooie Portugese taal luisteren. Prominente schrijvers en andere professionals van de taal lezen mooie teksten voor. Daarnaast zijn er ook verhalenvertellers en andere culturele activiteiten in de mooie omgeving van de bergen in Sertã.
Festival de Poesia SLAM
Portugal is een land van poëten, bij alle literaire evenementen is dan ook poëzie aanwezig, maar dit is een festival alleen voor de schone kunst van de taal. Het festival wordt gehouden in de stad Torres Vedras, dat ongeveer 50 kilometer ten noorden van Lissabon ligt. Er is ook een kasteel en het ligt dichtbij de kust.
Festival BD Amadora
Het is niet echt literair, maar wel mijn favoriete festival. Het is meer voor tekenaars en stripliefhebbers. BD staat voor Banda Desenhada ofwel strips. Dit festival is al 32 jaar oud en inmiddels internationaal beroemd. Portugal heeft een rijke traditie van strips uitgevers en dat is hier te zien. Amadora is een satelliet stad van Lissabon, het centrum is oud maar wegens de groei van de bevolking zit het nu in het grote stedelijke gebied rond de hoofdstad.
Lisboa5L
Dit festival is nieuw, ik heb er dus (nog) geen ervaring mee, maar het is zeker ook een aan te bevelen festival gezien het programma en de lokaties waar het plaats vindt. De organisators kiezen de mooiste boekhandels, musea of andere plekken van Lissabon waar je verwacht dat er ooit poëzie of andere literaire tekst is geschreven. Bij het browsen op hun site ontdekte ik ook nog een ander fijn project, de Atlas van het literaire landschap. Deze tool is het werk van de universiteit van Lissabon en heeft als doel de belangrijke boeken van de Portugese literatuur geografisch in kaart te brengen. Bijvoorbeeld het boek ‘Lisboa, livro de bordo: Vozes, olhares, memorações’ van José Cardoso Pires speelt zich volledig af in Lissabon. Op deze site kun je zien waar het precies is en kun je de oude teksten lezen en beluisteren. Het festival 5L gebruikte deze tool ook voor literair wandelingen (percursos).
Elsa Valente is geboren in Lissabon en al 20 jaar woonachtig in Nederland. Ze werkt in een academische bibliotheek en daarnaast geeft ze privélessen in de Portugese taal. In haar vrije tijd leest ze veel boeken, uiteraard ook in haar moedertaal.
