Moscatel de Setúbal is een echte klassieker onder de dessertwijnen. In de late Middeleeuwen was het vooral populair bij de Zuid-Europese vorstenhuizen. Het licht stroperige drankje zou namelijk effectief zijn tegen scheurbuik. Het is een Portugese muscatel die wordt geproduceerd op het schiereiland Setúbal. De regio staat dan ook vooral bekend om die versterkte Muscat-wijnen, bekend als Moscatel de Setúbal.
Sétubal is een schiereiland net onder Lissabon gelegen. Tienduizenden hectares aan wijngaarden waar de beste wijnen van Portugal worden gemaakt. En hier komt de Moscatel vandaan, een wijn die net als Port wordt versterkt door toevoeging van alcohol. Echter wordt Moscatel gemaakt van de zoete muskaatdruif. Vaak wordt de witte Muscat d’Alexandrië, die door de Portugezen Moscatel de Sétubal wordt genoemd, gebruikt. En soms wordt er gebruik gemaakt van de blauwe variant, de Moscatel Roxo, voor een nog verfijnder resultaat.
De Moscatel is een bijzonder aromatische druivensoort, met citrus en bloemige, ‘druivige’ smaken. Deze druif rijpt tot een hoog suikergehalte en is daardoor ideaal voor het maken van zoete, versterkte wijnen. Twee verschillende regio’s in Portugal staan bekend om deze Moscatel: de Douro en het schiereiland Setúbal.
Bij de productie van Moscatel gaan de muskaatdruiven met schil en al in de fermentatietanks. Door middel van gisting zetten de druivensuikers om in alcohol. Op het moment dat de wijn het juiste suikergehalte heeft wordt de fermentatie afgebroken, dit doet men door toevoeging van brandy. In tegenstelling tot port wordt bij Moscatel de wijn eerst nog een aantal maanden de tijd gegeven om zoveel mogelijk smaak uit de druivenschillen te onttrekken. Dit om maximale extractie van de druiven mogelijk te maken. Pas daarna wordt alles gefilterd en overgepompt naar houten vaten om in alle rust verder te rijpen. De meeste Moscatel blijft twee tot vijf jaar op vat. Moscatel van uitzonderlijk goede kwaliteit wordt apart gehouden en rijpt op vat nog vele jaren door. De oudere Moscatels zijn daardoor vaak wat prijziger, aangezien ze lang op vat hebben gelegen en er daardoor veel van het vocht verdampt.
De stijl werd verondersteld te zijn uitgevonden door José Maria da Fonseca, de oprichter van José Maria da Fonseca, het oudste tafelwijnbedrijf in Portugal dat teruggaat tot 1834.
Net als bij Port, wordt Moscatel de Setúbal dus op hout gerijpt totdat ze klaar zijn om te worden gebotteld. Ze kunnen worden gemaakt van druiven van een enkele vintage of als een mix van verschillende vintages. De wijnen hebben de meest frisse, meer fruitige stijlen tot ze ongeveer 5-6 jaar oud zijn, met uitgesproken abrikozentonen. Naarmate ze ouder worden, worden ze donkerder met meer rozijn, karamel en nootachtige aroma’s en smaken. Een ideale dessertwijn om je lokale Portugese diner mee af te sluiten.
Je kunt een licht gekoeld glaasje Moscatel de Setúbal drinken als aperitief. Drink je hem als dessertwijn dan kan de Moscatel de Setúbal zowel gekoeld als op een graad of 18 geserveerd worden. Ik kwam in Lissabon al eens in aanraking met een 10 jaar oude moscatel, wat een aangename smaakverrassing was in vergelijking met een ‘normale’ moscatel. Afgelopen april maakte ik op verschillende plekken op het schiereiland kennis met een 10 jaar oude moscatel roxo, waarvan er gelijk een fles meeging in de koffer (zo lekker)!
