Alfama, de leuke en gezellige volkswijk van Lissabon. In zo’n volkswijk verwacht je wellicht niet gelijk een hele rij interessante bezienswaardigheden. Maar ook in dit kleurrijke deel van de stad is er genoeg moois te bekijken! De bekendste toeristische trekpleister in deze wijk is natuurlijk het Castelo de São Jorge. Maar kende je dit plekje ook al? Boordevol azulejos binnen en prachtige bougainvillea buiten!
De kerk van São Vicente de Fora, ook wel het klooster van São Vicente de Fora genoemd, ligt dus in de historische wijk Alfama, in Lissabon. De geschiedenis hiervan gaat terug tot 1582. D. Afonso Henriques had op deze plek een primitieve tempel gebouwd, ter ere van São Vicente. Deze heilige werd in 1173 uitgeroepen tot beschermheilige van Lissabon. De bouw van het huidige complex begon pas in 1590 onder leiding van architect en ingenieur Filippo Terzi (1520 – 1597) en architect Baltasar Álvares. Laatstgenoemde neemt zijn kennis van het Romeinse maniërisme mee dat hij via zijn oom, architect en Portugese ingenieur, Afonso Álvares leerde.
Hierdoor werd in Portugal een nieuwe bouwstijl geboren die als model diende voor verschillende religieuze gebouwen. Het werk aan het Mosteiro de São Vicente de Fora werd voltooid in 1627. Het is een goed voorbeeld van het maniërisme in Portugal. Heb je er verstand van, dan is het mogelijk om elementen met gotische en barokke stijl te ontdekken. Vanwege de sterke militaire en religieuze aanwezigheid is de Portugese architectuur tot op zekere hoogte gecensureerd, met behoud van de principes van eerdere stijlen. Het werd buiten de stadsmuren gebouwd, wat gelijk de naam verklaard: São Vicente de Fora (fora betekend buiten).
De reden dat ik het wou bezoeken heeft echter minder met de geschiedenis te maken en alles met de aanwezige azulejos. En foto’s van de prachtige roze bougainvillea aan de gevel van het klooster gedeelte. De symmetrische gevel in Italiaanse stijl van de kerk doet wat sober aan, met een toren aan beide kant en beelden van de heiligen Agostinho, Sebastião en Vicente boven de ingang. Tijdens de grote aardbeving van 1755 stortte de grote koepel van de kerk in. De ingang van het klooster bevindt zich rechts van de kerk, aan een gezellige patio (Pátio das Laranjeiras) vol tegeltjes, waterpartijen en dus bougainvillea.
Van augustus 2008 tot januari 2011 was de kerk gesloten voor het publiek. Dit vanwege een gebrek aan veiligheid als gevolg van loslatend van stucwerk en mortel binnen. Sommige stukken, met een gewicht van meer dan een kilo, kwamen van een hoogte van ongeveer twintig meter naar beneden. De restauratiewerken van de kerk vernietigden delen van het geschilderde stucwerk op de plafonds. Dit door een misverstand, aangezien ze begrepen dat de schilderingen niet origineel waren vanaf het moment van de bouw (zeventiende eeuw) en dus het restaureren niet waard waren. Natuurlijk zegt de Direcção Regional de Cultura de Lisboa e Vale do Tejo dat zij nooit toestemming hebben gegeven voor het verwijderen… Eeuwig zonde als je het mij vraagt!
Vanaf het met azulejos versierde terras en dak van de kerk heb je een schitterend uitzicht over Alfama, de Taag en andere delen van de stad. Misschien wel het hoogtepunt van het bezoek. Wij bezochten het bewust aan het einde van de middag op een dinsdag. Na ons bezoek konden we via de Feira da Ladra (op dinsdag en zaterdag) lopend naar het volgende monument in deze wijk, het Panteão Nacional (hierover binnenkort meer). Al dat lopen ging overigens met een mopperende Portugees op sleeptouw, meneer had zere voeten. #langverhaal Overal waar je binnen kijkt wordt je verwelkomt door prachtige blauw/witte azulejos. En de plafonds die de restauratie hebben overleefd zijn werkelijk schitterend!
Een bezoek aan dit monument is niet alleen de moeite waard vanwege het prachtige interieur (met ’s werelds grootste verzameling barokke tegels, ongeveer 100.000), maar ook voor het panoramische uitzicht over de stad vanaf het terras en dak. De kerk (die gratis toegankelijk is) heeft een imposant barok altaar en acht monumentale sculpturen, maar is helaas niet altijd open. Wij stonden ook voor een dichte deur… Het klooster is echter elke dag geopend. Zo kun je de oude cisterne, de kloosters bedekt met prachtige tegels, de prachtige sacristie, een museum met heilige kunst en het pantheon van de Bragança-dynastie bekijken, met het graf van Catarina de Bragança, de Portugese prinses die koningin van Engeland werd toen ze in 1662 met Charles II trouwde. Het meest opmerkelijke is echter de buitengewone reeks van 38 tegels die de beroemde fabels van La Fontaine illustreren.
De toegang voor de kerk is gratis. Een kaartje voor het klooster kost vijf euro. Wil je met het openbaar vervoer? Trammetje 28 stopt bijna voor de deur.
Openingstijden:
Kerk: dagelijks van 09:00 tot 17:00 uur
Klooster: dagelijks van 10:00 tot 18:00 uur
Maandag gesloten
* Largo de São Vicente, 1100-572 Lisboa, Portugal
