Het gaat een zwaar jaar worden, 2020 een jaar van overproductie in de wereld, maar niet van kwaliteit. Ze verwachten zelfs dat dit door de aanplanting van Portugal in de Alentejo alleen nog maar gaat groeien en dat Portugal nummer drie in wereldproductie gaat worden over een jaar of tien.
De kiloprijs EVOO (extra vergine olijfolie) is de afgelopen handelsdagen grotendeels verkocht voor minder van 2 euro de kilo, zo laag is dit in jaren niet geweest. In Spanje zijn de boeren al in opstand en ik ben benieuwd wanneer we in Portugal hier iets gaan horen, want dit marktgedrag doet de kleine producent zoals mij de das om. Ons werk is niet rendabel, sterker nog, ik kan geen olijfolie maken onder de 5 euro de kilo en dan hebben we het slechts over de kostprijs, niet de handels/verkoopprijs.
Het is een schadelijke ontwikkeling, de immers toenemende druk om te gaan voor hoeveelheid. Merendeel van de olie die aangeprezen staat als “EVOO” is het namelijk helemaal niet, het is vergine of erger, lampante.
De handel moet namelijk gaan leren dat prijzen ertoe doen, dat als prijzen wat hoger zijn het er juist toe leidt dat producten van betere kwaliteit worden. Het is voor iedereen beter, want nu ervaart de consument eigenlijk dat olijfolie niet lekker is omdat voor die lage prijzen helemaal niks lekkers geproduceerd kan worden. Door prijzen te verhogen gaan de boeren zich gewaardeerd worden en zullen ze niet frauderen om hun hoofd boven water te houden. Kwaliteit omhoog, smaak omhoog en consumenten zullen dan weer meer consumeren. Eigenlijk is het dus heel simpel….
Hoe zat het ook alweer dan die classificaties?
De kwaliteit van olijfolie wordt niet alleen door fysische, chemische en microbiologische analyses gemeten maar ook organoleptisch. De internationale Olive Oil Council (IOC) heeft voor de olijfolie regels opgesteld en enkel gekwalificeerde laboratoria mogen deze uitvoeren om te toetsen of een olijfolie voldoet aan de norm EVOO (extra vergine olijfolie). Er zijn 8 kwalificaties en slechts 4 zijn geschikt voor consumptie.
Vergine Olijfolie (VOO)
Is een olijfolie uitsluitend verkregen uit de vrucht van de olijfboom door mechanische of andere natuurkundige procédés onder omstandigheden, met name thermische omstandigheden, die niet leiden tot veranderingen in de olie en die geen andere behandeling dan wassen, decanteren centrifugeren en filtreren hebben ondergaan.
Extra Vergine Olijfolie (EVOO)
Een VOO met o.a. de volgende eigenschappen: Zuurgraad ≤ 0.8 % – Peroxide index ≤ 20 meq02/kg – UV Extinctiecoëfficiënt ΔK ≤ 0.01 – Ceras restgehalte ≤ 250mg/kg – Organoleptisch profiel Me=0 (geen geur en smaakdefecten) – FAEEs < 30 mg/kg
Olijfolie
Een olijfolie bestaat uit een blend van geraffineerde olijfolie en een toevoeging van x % (E)VOO
Sansa Olie /Olijvenpit olie
Een olijfolie die bestaat uit een blend van geraffineerde olijf-pomace olie (restant pulp van de mechanische pers) en een toevoeging van x % (E)VOO.
Het probleem is dat veel olijfolie “persen” of productiebedrijven ook een beetje de regels aan hun laars lappen en het zelf doen. Ook gaat commercie voor hygiëne en juiste manier van productie en treffen we te vaak hoge temperaturen en geen schoonmaak tussen twee batches van klanten in. Zo kan een batch goede olijven dus verpest worden door een slechte batch. En met die klanten bedoel ik de kleine “hobby-boer” die ieder jaar enkele honderden kilo’s brengt voor olijfolie voor eigen gebruik. Voor die hobby boer in Portugal die olijfolie laat maken in hun lokale “lagar” of cooperatie is mijn advies dan ook: VRAAG NAAR DE TECHNISCHE ANALYSE. De enige officiële instituten in Portugal die deze mogen uitgeven zijn: ASAE en ISA; eigen testen zijn niet voldoende. Zonder deze informatie en alleen een zuurgraad percentage van onder de 0.8 % weet je niet zeker dat het om EVOO gaat.
En dan zou het ook lief zijn, hobby-ist, om ook je kleine lokale commerciële producent te steunen en niet je eigen olijfolie te verkopen. Dat we al moeten vechten tegen de multinationals en super intensieve productie is lastig, maar een concurrentie tegen andere kleine spelers die geen weet hebben van de regels van de industrie is het einde van ons en onze collega-boeren. Dat bedoel ik niet gemeen, maar het is natuurlijk niet eerlijk dat wij investeren en ons best doen en we vervolgens in de markt dingen tegenkomen die niet kloppen.
Gelukkig mag ik binnenkort in Nederland samen met drie andere olijfsommeliers de markt weer eens onder de loep nemen.. De enige manier om te kunnen overleven van olijfolie is educatie en consulting. Hoe het beter kan en moet!
Ter info:
Lijst met officiële test instituten:
https://www.internationaloliveoil.org/what-we-do/chemistry-standardisation-unit/#recognition-laboratories
Prijslijst en documenten van ISA:
https://www.isa.ulisboa.pt/let/documentos
En nog maken hier de lokale ‘lagars” er een bende van. Samen met aantal bevriende tasters hebben we heel veel al geproefd hier in Portugal en merendeel haalt de classificatie EVOO niet dit jaar. Heeft te maken met de gematigde temperaturen in de zomer waardoor er veel olijfvlieg was, zelfs in het hoger en achter gelegen noorden van Portugal. En daaropvolgend een regenachtige oogst waardoor transport en snelheid naar pers cruciaal waren. Maar desalniettemin is een mooie vergine vaak nog altijd beter dan wat er in de supermarkt ligt. Ook al komen de oliën uit andere landen zoals Marokko enzo, dan kunnen ze nog heerlijk zijn. Maar de supermarkten mixen olie uit oude oogst en olie van zeer rijp geplukte olijven en dat geeft ranzigheid of fermentatie smaak die niet prettig is. Met concurrentie uit bekende olijfgebieden als Griekenland, Italie en Spanje is het echt lastig om je product te vermarkten. Een mooi voorbeeld laatst aan klant die ik misliep in Duitsland: je hebt een geweldig product maar we starten met slechts 1 Portugese merk omdat de consument Portugal nog niet zo goed kent op gebied van olijfolie.. We hebben een lange weg te gaan…
1. Hoe is de daling van de o.olieprijs te rijmen met de ‘kaalslag’ van olijfbomen in Italie vanwege de xilella bacterie??
2. ik zoek nog steeds een leerzame olijfolieproeverij… ergens in Midden Nederland. Wie weet iets?
1: De komst van productie uit nieuwe wereldlanden en goede deals met niet-europese landen zoals Tunesie. Ook Italie heeft last en vergeet niet Xylella is zeer lokaal te vinden in Italie en Italie heeft vele producerende regio’s.. https://www.oliveoiltimes.com/business/europe/olive-oil-promotions-boost-retailers-sales-but-with-a-hidden-cost/80274
2: Ik geef ze en collega’s van mij ook, ik organiseer eea in Mei.. stuur gerust een mailtje op de site van http://www.evoosommelier.com en help ik je verder
Goed artikel met verantwoorde achtergrondinformatie. De olijfolie die door de grote concerns en supermarkten wordt verkocht als Extra Viergine is vaak samengesteld uit olijfolie uit verschillende landen uit de EU! Olijfolie uit Spanje en Griekenland wordt zelfs verkocht als Italiaans omdat de oogst daar te “klein” is geweest, Portugese olie gaat naar Spanje enz.. De olie kan ook uit Marokko komen. Als wij in Portugal zijn kopen we bij een kleine lagar onze olie in 2 soorten: 2 flesjes van 0,5 liter voor de salades en 1 fles van 5 liter voor het betere bakwerk en hadden net genoeg tot februari. Dus er gaat komend jaar meer mee naar huis. Kennissen vragen ons al om die salade-olie mee te nemen, want ook zij merken dat er smaakverschil is. Wij en andere vakantiegangers in hetzelfde gebied, Marvão, Serra de Mamede, ondersteunen daarmee de plaatselijke economie. Het zou heel wat waard zijn als de Portugezen de waarde van hun eigen producten gaan inzien en deze ook positief uitzetten in de markt en niet de grootgrutters de prijzen te laten bepalen. Kwaliteit kost geld, maar is niet duur.