Passeite: Boerenprotest

Het gaat een zwaar jaar worden, 2020 een jaar van overproductie in de wereld, maar niet van kwaliteit. Ze verwachten zelfs dat dit door de aanplanting van Portugal in de Alentejo alleen nog maar gaat groeien en dat Portugal nummer drie in wereldproductie gaat worden over een jaar of tien.

De kiloprijs EVOO (extra vergine olijfolie) is de afgelopen handelsdagen grotendeels verkocht voor minder van 2 euro de kilo, zo laag is dit in jaren niet geweest. In Spanje zijn de boeren al in opstand en ik ben benieuwd wanneer we in Portugal hier iets gaan horen, want dit marktgedrag doet de kleine producent zoals mij de das om. Ons werk is niet rendabel, sterker nog, ik kan geen olijfolie maken onder de 5 euro de kilo en dan hebben we het slechts over de kostprijs, niet de handels/verkoopprijs.

Het is een schadelijke ontwikkeling, de immers toenemende druk om te gaan voor hoeveelheid. Merendeel van de olie die aangeprezen staat als “EVOO” is het namelijk helemaal niet, het is vergine of erger, lampante.

De handel moet namelijk gaan leren dat prijzen ertoe doen, dat als prijzen wat hoger zijn het er juist toe leidt dat producten van betere kwaliteit worden. Het is voor iedereen beter, want nu ervaart de consument eigenlijk dat olijfolie niet lekker is omdat voor die lage prijzen helemaal niks lekkers geproduceerd kan worden. Door prijzen te verhogen gaan de boeren zich gewaardeerd worden en zullen ze niet frauderen om hun hoofd boven water te houden. Kwaliteit omhoog, smaak omhoog en consumenten zullen dan weer meer consumeren. Eigenlijk is het dus heel simpel….

Hoe zat het ook alweer dan die classificaties?

De kwaliteit van olijfolie wordt niet alleen door fysische, chemische en microbiologische analyses gemeten maar ook organoleptisch. De internationale Olive Oil Council (IOC) heeft voor de olijfolie regels opgesteld en enkel gekwalificeerde laboratoria mogen deze uitvoeren om te toetsen of een olijfolie voldoet aan de norm EVOO (extra vergine olijfolie). Er zijn 8 kwalificaties en slechts 4 zijn geschikt voor consumptie.

Vergine Olijfolie (VOO)

Is een olijfolie uitsluitend verkregen uit de vrucht van de olijfboom door mechanische of andere natuurkundige procédés onder omstandigheden, met name thermische omstandigheden, die niet leiden tot veranderingen in de olie en die geen andere behandeling dan wassen, decanteren centrifugeren en filtreren hebben ondergaan.

Extra Vergine Olijfolie (EVOO)

Een VOO met o.a. de volgende eigenschappen: Zuurgraad ≤ 0.8 % – Peroxide index ≤ 20 meq02/kg – UV Extinctiecoëfficiënt ΔK ≤ 0.01 –  Ceras restgehalte ≤ 250mg/kg – Organoleptisch profiel Me=0 (geen geur en smaakdefecten)  –  FAEEs < 30 mg/kg

Olijfolie

Een olijfolie bestaat uit een blend van geraffineerde olijfolie en een toevoeging van x % (E)VOO

Sansa Olie /Olijvenpit olie

Een olijfolie die bestaat uit een blend van geraffineerde olijf-pomace olie (restant pulp van de mechanische pers) en een toevoeging van x % (E)VOO.

Het probleem is dat veel olijfolie “persen” of productiebedrijven ook een beetje de regels aan hun laars lappen en  het zelf doen. Ook gaat commercie voor hygiëne en juiste manier van productie en treffen we te vaak hoge temperaturen en geen schoonmaak tussen twee batches van klanten in. Zo kan een  batch goede olijven dus verpest worden door een slechte batch.  En met die klanten bedoel ik de kleine “hobby-boer” die ieder jaar enkele honderden kilo’s brengt voor olijfolie voor eigen gebruik. Voor die hobby boer in Portugal die olijfolie laat maken in hun lokale “lagar” of cooperatie is mijn advies dan ook:  VRAAG NAAR DE TECHNISCHE ANALYSE. De enige officiële instituten in Portugal die deze mogen uitgeven zijn: ASAE en ISA; eigen testen zijn niet voldoende. Zonder deze informatie en alleen een zuurgraad percentage van onder de 0.8 % weet je niet zeker dat het om EVOO gaat.

En dan zou het ook lief zijn, hobby-ist,  om ook je kleine lokale commerciële producent te steunen en niet je eigen olijfolie te verkopen. Dat we al moeten vechten tegen de multinationals en super intensieve productie is lastig, maar een concurrentie tegen andere kleine spelers die geen weet hebben van de regels van de industrie is het einde van ons en onze collega-boeren. Dat bedoel ik niet gemeen, maar het is natuurlijk niet eerlijk dat wij investeren en ons best doen en we vervolgens in de markt dingen tegenkomen die niet kloppen.

Boeren Protest

Gelukkig mag ik binnenkort in Nederland samen met drie andere olijfsommeliers de markt weer eens onder de loep nemen.. De enige manier om te kunnen overleven van olijfolie is educatie en consulting. Hoe het beter kan en moet!

Ter info:

Lijst met officiële test instituten:
https://www.internationaloliveoil.org/what-we-do/chemistry-standardisation-unit/#recognition-laboratories
Prijslijst en documenten van ISA:
https://www.isa.ulisboa.pt/let/documentos