November is oogstmaand. En ineens was de deadline om wat te schrijven er weer en aan mij de taak om de meest bijzondere maand van het jaar te moeten omschrijven. Waar begin ik? Allereerst wellicht met het feit dat als wij starten met oogst dat A: de tijd soort van stilstaat en B: ik mij volledig overgeef aan de hulp en steun van familie. Zonder deze hulp kan ik niet doen wat ik doe. Hoe denken jullie dan wellicht?
Nou ja: kids naar school en terug, middageten, avondeten, de was, het huishouden, de boodschappen… deze maand draait om 1 ding: Op juiste moment op juiste plaats de prachtige olijven van de bomen krijgen en zo snel mogelijk naar de pers. De rest is.. tja, niet aan mij dus.
En uiteraard is dat niet makkelijk maar na de laatste dag pluk moet ik stiekem alweer een traantje laten dat het erop zit. Ik kan niet omschrijven wat oogst met mij doet… En dat is ook wel weer lastig voor die hulp om mij heen. Die snappen niet altijd hoeveel energie en arbeid er in een oogst zit en hoe ik cruciale en lastige beslissingen moet nemen om te gaan voor kwaliteit versus kwantiteit. Zo ook dus mijn drastische besluit om dit jaar zo ver te rijden om een goede olijfpers te bereiken.
We beginnen eigenlijk altijd met het bellen van de diverse olijfpersen in onze omgeving. Hun openingstijden bepalen de tijdstip van de oogst want zonder pers pluk ik geen olijf. Timing voor kwaliteit is cruciaal. Met een maximum van 24 uur (48 uur, maar ik ben strenger) wil je de geplukte olijf geperst hebben om alle goede eigenschappen te behouden. En zo heb ik een olijfsoort op onze gaard die dus voor onze omgeving veel te snel rijpt en dus altijd te laat van de boom afkan om tot iets goeds te komen. Vandaar ook ons drastische besluit om deze te enten en te snoeien zodat we met een ander soort door kunnen.
Maar goed er ging een pers open maar dat is de pers die niet schoon werkt en perst te warm, maar voor deze soort was het cruciaal om deze snel van de boom te halen. Het is Manzanilla, een origine Spaanse soort dat veel voor tafel olijven wordt ingezet maar omdat wij in een gebied zit met olijf vliegen en biologisch werken is dit praktisch onhaalbaar. Vaak worden ze gebeten en zijn ze dus niet van goede kwaliteit voor de tafel olijf of olijfolie. Het is een persing die we doorverkopen aan lokale boeren die niet anders gewend zijn en niet anders willen. Kwaliteit is een cultuur ding ( komt ook nog weleens in een blog denk ik). En kwaliteit in onze industrie is ook … zucht… een oneindig gevecht tussen grote supermarktmerken en de kleine boer zoals wij…kwaliteit gaat niet om de zuurgraad maar om het leveren van een perfect stuk fruit wat op hygiënische wijze mechanisch wordt gevormd tot het groene goud!
Na deze werd het tijd voor onze reguliere pers om open te gaan maar het bleek moeizaam. Bijna alle buren hadden dit jaar geen olijven door de slechte voorjaar maar ook door het soort: Galega wat vaak een “beurtjaar” heeft. Betekent dus dat zij het ene jaar veel en andere jaar weinig vruchten hebben. Galega overheerst deze streek maar wij hebben dus veel andere soorten en met de juiste snoei en onderhoud hebben wij ieder jaar een evenwichtige oogst. Wel was er door orkaan Leslie al veel van de bomen gewaaid dus stiekem was het toch een wat mindere oogst.
De pers ging maar niet open (begin November) en het Noorden (Tras-os-Montes) begon met oogst. Als zij beginnen voor ik begin is het billen knijpen.., zij zijn meestal als laatste.Dus iedereen in de omgeving geïnformeerd en wonder boven wonder kwam Olegario, de man van de nicht van mijn man met een contact en dit contact bleek een geschenk uit de hemel. Voor 1000 kilo gooien wij onze pers open. Ok, dacht ik, wel ruim 1,5 uur rijden (op kaart korter maar het is geen Via Verde en met trailer rij je vele malen rustiger) Ik heb het erop gegokt en we zijn gestart met de oude Galega gaard en de Arbequina. De Galega gaard is een hele oude gaard, waarbij de bomen nauwelijks met onze machines geplukt kunnen worden. Dat is klimmen, klauteren, stokken en netten. Waar er vorig jaar ruim 2000 kilo aankwam hadden we nu 500 kilo. En nat, nat, nat… Ik maakte me zorgen omdat Galega een fragiele olijf is, en dus het butsen en modderige weleens tot een verkeerde olijfolie zou kunnen leiden. Maar met deze batch en onze Arbequina naar de nieuwe pers en ik voelde me direct thuis. Met infrarood thermometers werd mij getoond dat de olie massa toch echt onder de 26 graden bleef… alles was brandschoon. Op slag verliefd, hier ging onze Picual zeker naartoe want de eerste oliën waren geweldig!
Vervolgens moesten we Arbequina afmaken en was de regulier pers open voor een dag voor ons en een andere klant. Vol vertrouwen ging ik erheen maar daar aangekomen rook ik al dat er iets niet pluis was.. Maar goed dacht ik, dat is vast de voorkant, waar de olijven op transport binnenkomen en worden ontbladerd en gewassen.. De pers zelf zag er vanaf buiten verder schoon uit. Ik moet helaas een vrijwilliger op trein zetten en mijn man nam dus ’s avonds de olie mee naar huis. De volgende dag draaide ik de tank open en moest praktisch overgeven van de lucht. Punt gave Arbequina 45 liter, omzetwaarde 1200 euro volledig “Lampante olie” ofwel ongeschikt voor consumptie. Wat is er gebeurd, zul je denken? Nou waarschijnlijk hebben ze na vorig jaar oogst de deur van de pers op slot gedaan en de dag voor deze dag opengedaan een een lichte oppervlakkige schoonmaak. Niks leidingen doorgespoeld, olietanks ontgeurd en gesteriliseerd, etc… Je wil niet weten hoe boos en teleurgesteld ik was. Zoveel moeite om een mooi fruit te maken en dan gaan ze zo met jouw product om terwijl je er nog voor moet betalen ook!
Ok, dat was dus einde van deze pers en vanaf nu dus 1,5 uur rijden naar onze nieuwe vrienden, en dat zijn ze geworden. Lange nachten met bacalhau, gegrilde vlees, wijntjes, biertjes en goed gezelschap terwijl we wachten op het groene goud. De passie van niet alleen de eigenaren maar ook hun personeel om een mooi product aan een cliënt te leveren. En gezien we uiteindelijk ruim 11.000 kilo hebben gebracht werd ik “Donna da Lagar” ofwel de meesteres van de pers. Een top klant met topproduct. Gisteren bracht ik mijn laatste batch en we lieten samen stiekem een traantje.. Het einde is er alweer… of het begin? Want dat groene goud is dit jaar dankzij deze nieuwe samenwerking van nog hogere kwaliteit dan ooit tevoren!
Tussendoor in 1 van de laatste dagen had ik dus de speciale “ladies harvest” ingepland en het werd dankzij de regenachtige dagen nogal spannend of deze doorgang zou kunnen hebben. Maar de dag ervoor hakte ik de knoop door, ongeacht zou het doorgaan en met 12 vrouwen hebben we uiteindelijk een droge en vooral gezellige avond beleefd en een zeer bijzondere grond blend van 90 liter geproduceerd waar ik supertrots op ben.
Nog half van wat we hebben meegemaakt staat op papier. Het is zo intens. Het plukken met mensen, de pers, de logistiek en dan mijn koters eromheen. Ik ben volledig gesloopt, opgegeten energie doordat ik alles heb gegeven… Maar zo immens trots dat we het weer geflikt hebben. Dat kleine bedrijfje in centraal Portugal waar olijfolie eigenlijk helemaal niet op de kaart staat! Het is nu 2 uur s’ nachts en de pallet met de eerste nieuwe oogst naar Nederland is al onderweg want onze klanten willen altijd direct de oogst. Eigenlijk moet ik het wat afremmen want de uren zijn absurd maar ik, als geen ander snap hoe lekker een vers geperste olijfolie is. Er is echt niks beter in de wereld dan de eerste druppels vers geperst fruit!
Volgende maand een ode aan vrijwilligers en familie en hoe zo’n plukdag er dan uitziet.
Voor nu: Voor de Saudades liefhebbers een speciale Kerstactie! 20% korting op de Passeite olijfoogst 2017 (de laatste 50 liter, beschikbaar per flesje van 375 ml) OP=OP. Olie is houdbaar tot oktober 2019 en van uitstekende kwaliteit, daar staan wij zeker achter!!! Code: SAUDADEPASSEITE17
