Saudades de Portugal

Luister je thuis dus ook fado? Hoe vaak ik die vraag al niet heb gehoord. Nee, en ik ken ook niemand die dat doet, in ieder geval niet in Portugal. Ik heb veel fado geluisterd maar dan in de kroeg, in de Bairro Alto of Alfama. In mijn studententijd ben ik vaak met vrienden gaan stappen. Eerste uit eten in één van de oude wijken van Lissabon en daarna naar de kroeg wat biertjes drinken. Hadden we nog energie dan gingen we daarna dansen in de disco of in een club met salsa of Afrikaanse muziek.

In de kroeg in Alfama of Bairro Alto konden we met wat geluk fado luisteren. Soms was er een bewoner in de kroeg die voor een paar biertjes of applaus wel wilde zingen: “silencio que agora se vai cantar o fado” (Stilte! Wij gaan nu fado zingen!). Hij/zij stond op en iedereen was stil. Er waren toen minder toeristen, wel reizigers en buitenlandse studenten in ons gezelschap maar geen toeristenmassa zoals nu. De sfeer was magisch, een ode aan onze cultuur en respect voor de muziek. Iedereen was stil, niet eten, niet praten, alleen luisteren en na afloop een gevoel van trots. De magie van de fado is niet afdwingbaar, maar het lot kan je ook nu nog een magische avond bezorgen.

Fado is uniek en heel mooi. Ik denk aan Mariza, Cristina Branco en natuurlijk Amália! Ik ga graag naar een concert van fado, maar ik luister het niet thuis. Wat dan wel? Ik ben nu in Portugal met vakantie. Als wij hier zijn kijken we altijd naar de culturele agenda. Deze keer hebben wij kaartjes voor A Garota Não en Tiago Bettencourt gekocht. Dat is heerlijk rustige Portugese muziek, vaak met poëtische teksten. Helaas kregen we een paar dagen voor het concert van A Garota Não een email dat het concert was geannuleerd, bah wat een pech! Ik wilde zo graag “het meisje nee”. Ja, dat is haar artistieke naam, het meisje nee. Cátia Mazari Oliveira is haar zangcarrière in bars begonnen met Braziliaanse muziek. Iedere keer kreeg ze op het podium wel als verzoeknummer om ‘a garota do Ipanema‘ van Vinicius Morais te zingen. Zij heeft het zo vaak gedaan dat, toen zij eenmaal haar eigen band had, ze zei, “nu nooit meer dat liedje zingen, nu zing ik mijn eigen liedjes, a garota não”! Een mooi verhaal toch, toen wij de email kregen was onze eerste gedacht, tja, dat is toch a garota não! Gelukkig was Torres Vedras een fijn plaatsje om te verblijven.

Hierna gaan we naar het concert van Tiago Bettencout in Figueira da Foz. Tiago is al lang een bekende naam in Portugal, iemand van adel die prachtige muziek vol poëzie en filosofie schrijft. Deze maal wordt speciaal omdat hij met het symfonieorkest van Coimbra speelt. Voor Tiago hadden wij al Pedro Abrunhosa , Mafalda Veiga en Márcia gevonden.

Van de nieuwe generatie zijn er al verschillende namen. Een naam in Nederland bekend is Salvador Sobral, de winnaar van het songfestival. Zijn zus Luísa Sobral, die het winnende liedje had geschreven, is voor de Portugezen net zo’n belangrijke referentie als Antonio Zambujo , Barbara Tinoco en Capicua. De prijzen zijn in het algemeen lager dan in Nederland, voor A Garota Não hebben wij maar 5 euro per persoon betaald. De beste sites om het te zoeken en bestellen zijn van bol.pt en fnac.pt. In Portugal zijn de concerten het best te vinden op de eigen facebook pagina van de artist zelf. Facebook is in Portugal heel populair, de artiesten zetten zelf hun optredens online met de links naar de online kassa.

Tenslotte, deel ik hier mijn favoriete liedje, Nuvem, “com um cheirinho de fado”, (toch met een beetje Fado).

Elsa Valente is geboren in Lissabon en al 20 jaar woonachtig in Nederland. Ze werkt in een academische bibliotheek en daarnaast geeft ze privélessen in de Portugese taal. In haar vrije tijd leest ze veel boeken, uiteraard ook in haar moedertaal.