De Azoren, bestaande uit zeventien eilandjes (waarvan negen bewoond), vormen een autonome regio van Portugal en worden meer en meer ontdekt door de Nederlandse toerist. Reden te meer om er de komende tijd eens wat extra aandacht aan te besteden. Ik laat het komende jaar de negen bewoonde eilanden één voor één de revue passeren. We trappen af met het grootste en meest toeristische eiland: São Miguel.
Wie aan de Azoren denkt, ziet vaak meteen het beeld van São Miguel voor zich: weelderig groen, imposante vulkaankraters en meren met sprookjesachtige kleuren. Het grootste eiland van de archipel doet zijn bijnaam – “Ilha Verde”, het Groene Eiland – dan ook alle eer aan. Hier vind je een verrassende mix van natuurwonderen, historische stadjes en een ontspannen eilandritme.
São Miguel is dus het grootste eiland van de archipel, met een lengte van 62,1 km en een maximale breedte van 15,8 km. Op dit eiland woont meer dan de helft (zo’n 140.000 inwoners) van de totale bevolking van de Azoren en het beslaat een oppervlakte van 744,7 km². Het grootste gedeelte van de bevolking woont in de hoofdstad Ponta Delgada. Deze ligt rondom een natuurlijke baai en heeft een rijke geschiedenis en erfgoed.
De hoofdstad Ponta Delgada vormt vaak het startpunt van een reis. De stad heeft een gemoedelijke sfeer, met witte gevels afgezet in zwarte lavasteen, levendige pleinen en kerken die getuigen van eeuwen geschiedenis. Slenterend langs de haven of door de smalle straatjes proef je meteen het ritme van de Azoren: rustig, vriendelijk en altijd in verbinding met de zee.
De eilanden van de Azoren zijn ontstaan uit vulkanische activiteit, en dat zie je overal terug. Van de stomende fumarolen in Furnas tot de warme baden van Terra Nostra en de indrukwekkende kratermeren Sete Cidades en Lagoa do Fogo. Het landschap van São Miguel wordt gekenmerkt door twee berggebieden, gescheiden door een laaggelegen platform. Met een hoogte van 1105 meter is Pico da Vara het hoogste punt van het eiland. Je wandelt op dit eiland door dichte bossen, langs theeplantages (bijzonder in Europa) en over heuvels die uitlopen in steile kliffen.
De geschiedenis van het eiland is minstens zo interessant. São Miguel werd in de 15e eeuw (begin 1444) ontdekt door Portugese zeevaarders en raakte al snel bewoond. Het vruchtbare land trok kolonisten uit het vasteland, maar ook uit Vlaanderen. Zij lieten hun sporen na in de landbouw en architectuur. De ligging in de Atlantische Oceaan maakte het eiland bovendien tot een belangrijke tussenstop voor schepen die op weg waren naar of terugkeerden uit de Nieuwe Wereld. Dat bracht welvaart, maar ook piratenaanvallen en buitenlandse invloeden. Nog altijd zie je in de stadjes en dorpen overblijfselen van die rijke geschiedenis: kerken, forten en herenhuizen die getuigen van een roerig verleden.
De invloeden van de Atlantische Oceaan zijn hier altijd aanwezig en nog altijd indrukwekkend. Rondom São Miguel leven het hele jaar door verschillende soorten walvissen en dolfijnen. Vanuit Ponta Delgada of Vila Franca do Campo kun je mee op een bootexcursie en deze dieren in hun natuurlijke omgeving bewonderen. Een ervaring die je niet snel zult vergeten.
Het eiland verrast ook in de keuken. De stoofpot uit Furnas is een culinaire belevenis, maar er zijn meer smaken die je niet mag missen. Zo wordt hier een bijzonder zoete ananas geteeld, en staat verse vis vrijwel dagelijks op tafel. Wie van kaas houdt, kan bovendien rekenen op stevige, lokaal geproduceerde varianten die perfect passen bij een glas Portugese wijn.
Wie op São Miguel rijdt, ziet het meteen: overal heuvels, groene graslanden en zwart-witte koeien. Het milde klimaat en de bijna constante regen maken het eiland tot één grote, natuurlijke weide. Op veel plekken grazen de dieren buiten, zonder kunstmatige voeding of droge stallen. Dat landschap maakt het vlees: de dieren eten gras vol mineralen afkomstig van vulkanische grond. São Miguel staat vooral bekend om melkkoeien (voor kaas, boter en melk), maar er is ook een aanzienlijk deel vleesvee – runderen die speciaal worden grootgebracht voor consumptie. Er bestaat zelfs een beschermde geografische aanduiding (IGP) voor “Carne dos Açores”. Dit vlees komt van runderen die geboren, gefokt en geslacht zijn op de Azoren. Dit keurmerk zorgt ervoor dat vlees uit de supermarkt of van het restaurant écht van de Azoren komt en geen “toeristische marketing” is. Je eet op het eiland dan ook heerlijke Bife à Regional (een aanrader).
De vele hortensia’s op het eiland zijn een van de meest iconische en betoverende elementen van het eiland. Op de Azoren worden ze lokaal soms “novelões” (of “novelhões”) genoemd. Deze struiken groeien vaak langs (dorps)wegen, boomgaarden en landbouwpercelen, en worden traditioneel gebruikt als levende hagen of afscheidingen tussen stukken land. Autoriteiten en lokale gemeenschappen planten structureel veel hortensia’s: bijvoorbeeld, de SROPC (publieke dienst) plant jaarlijks duizenden hortensia’s op openbare percelen. De bloeipiek ligt ongeveer tussen juni en september, hoewel dit kan variëren per jaar en per locatie op het eiland. Op hogere en schaduwrijke plaatsen blijven de hortensia’s later in het seizoen vaak langer mooi. De weg van Capelas naar Sete Cidades is beroemd om zijn “hydrangea highway. Voor toeristen is het rijden langs de met hortensia’s omzoomde routes een magisch moment, zeker in de zomer wanneer de kleuren (blauw, roze, paars) op hun mooist zijn. De foto hieronder is vorige week in november genomen.
Voor de actieve reiziger zijn er talloze wandelroutes die je langs meren, watervallen en kliffen met eindeloze uitzichten leiden. Avontuurlijke activiteiten zoals kajakken, canyoning (hierover later meer) of surfen zijn ook volop mogelijk. En na een dag vol indrukken is er niets fijner dan ontspannen in de warme baden van Caldeira Velha of de thermen van Ponta da Ferraria, waar het hete water rechtstreeks uit de vulkanische rotsen de oceaan instroomt. De stranden met vulkaanzand, de natuurzwembaden en de thermale badplaatsen zijn ideale plekken om tot rust te komen.
São Miguel is meer dan alleen het grootste eiland van de Azoren. Het is een bestemming waar natuur en cultuur samenkomen, waar de aarde nog voelbaar ademt en waar je elke dag wordt verrast door een nieuw uitzicht. Een eiland om verliefd op te worden en om weer naar terug te keren.
