Wie deze dagen door het Parque Dr. Manuel Braga in Coimbra wandelt, komt onverwacht oog in oog te staan met een nieuw gezicht uit het verre verleden. Tussen de platanen en fonteinen is een bronzen borstbeeld verschenen van koning Attaces, een naam die de meeste mensen niet meteen iets zegt – en toch leeft hij al eeuwen voort in het stadswapen en de legenden van Coimbra. Het beeld is een schenking van een opmerkelijke figuur: Vladislav Khabliev, een Russische verzamelaar met wortels in de Kaukasus en een grote liefde voor het vergeten volk der Alanen.
Volgens een middeleeuwse legende – deels gebaseerd op historische feiten, deels op romantische fantasie – werd Coimbra (toen nog Aeminium) in de vijfde eeuw veroverd door koning Attaces van de Alanen. Tijdens deze veldtocht ontmoette hij prinses Cindazunda, dochter van de plaatselijke koning Hermenerico. Wat begon als een gewelddadige confrontatie eindigde in een onverwachte verzoening: Attaces werd verliefd op de prinses en vroeg haar ten huwelijk. Haar vader stemde in, het huwelijk werd voltrokken, en als huwelijkscadeau kreeg het jonge paar de stad Coimbra in handen. Volgens diezelfde legende symboliseert het wapenschild van de stad nog altijd deze verbintenis: een koninklijke vrouw op een troon, geflankeerd door een leeuw (Attaces) en een beer (Hermenerico). Het is een zeldzaam voorbeeld van een wapenschild waarin liefde en vrede centraal staan, en waarin een vrouwelijke figuur een hoofdrol speelt.
Het verhaal mag dan niet historisch verifieerbaar zijn, het is diep verankerd in de stedelijke identiteit van Coimbra. En precies dat trok de aandacht van Vladislav Khabliev. Hij groeide op in Ossetië, een regio in de noordelijke Kaukasus, en beschouwt zichzelf als een afstammeling van de Alanen – het ruitervolk dat ooit van Centraal-Azië tot aan het Iberisch Schiereiland trok. Osseten spreken een taal die verwant is aan het Oud-Perzisch en zijn een van de weinige volkeren in Europa met een directe culturele lijn naar de oude Iraanse stammen. Voor Khabliev is die afkomst meer dan een curiositeit; het is een missie.
In zijn verzameling bevinden zich kleding, wapens, sieraden en gebruiksvoorwerpen die het leven van de Alanen weerspiegelen. Met die collectie reist hij door Europa, op zoek naar plekken waar het Alanenerfgoed vergeten of onderbelicht is. Portugal bleek een verrassende schakel. Niet alleen leverden de Alanen hier ooit korte tijd een koninkrijk, maar het verhaal van koning Attaces en prinses Cindazunda bleek nog springlevend in het collectieve geheugen van Coimbra. Toen Khabliev hiervan hoorde, besloot hij een tastbaar eerbetoon te schenken: een borstbeeld van Attaces, in volle koninklijke waardigheid, gemaakt door de Ossetische beeldhouwer Taimuraz Kazbekovitch Zangiev. Het beeld werd begin 2025 officieel overhandigd aan de gemeente Coimbra en kreeg een plaats in het geliefde park langs de Mondego.
Maar het bleef niet bij Khablievs schenking. Eerder al had hij in Cascais een tentoonstelling opgezet met de veelzeggende titel “Os nossos avós, os Alanos” – “Onze grootouders, de Alanen”. Die expo toonde reproducties van vijfde-eeuwse klederdracht, koninklijke mantels, helmen en wapens, inclusief een denkbeeldige reconstructie van het huwelijk tussen Attaces en Cindazunda. De tentoonstelling trok de aandacht van historici en liefhebbers van vergeten verhalen, en vormde het begin van een nauwere band tussen Khabliev en Portugal. Zijn ambitie is niet om een alternatieve geschiedenis op te dringen, maar om het Alanenerfgoed als cultureel venster op Europa te presenteren – en zo een gedeeld verleden opnieuw zichtbaar te maken.
In Coimbra is dat verleden nu letterlijk in brons gegoten. Het borstbeeld van koning Attaces staat daar niet alleen als herinnering aan een legende, maar ook als teken van hoe verhalen kunnen blijven leven in een stad. Misschien was Cindazunda slechts een romantische constructie, en misschien is het huwelijk tussen haar en Attaces nooit echt voltrokken. Maar wat wél bestaat, is het symbool van ontmoeting tussen culturen. Een stad die haar legenden koestert, is een stad die zichzelf beter begrijpt.
En dus: de volgende keer dat je door het Parque Manuel Braga wandelt, loop dan even langs het borstbeeld van de koning die ooit een prinses het hof maakte in Coimbra. Kijk naar zijn trotse blik, zijn koninklijk gewaad, en denk even aan hoe ver verhalen kunnen reizen – van de steppen van Centraal-Azië tot de oevers van de Mondego.
Andere kunstwerken die je tijdens de wandeling kan bewonderen zijn de volgende:
- Buste van Antero de Quental
Een gebarsten, expressief marmeren beeld van de Azorese dichter, gemaakt door Diogo de Macedo. Oorspronkelijk onthuld in Lissabon in 1929, herplaatst in Coimbra in 1953. Het beeld – inclusief marmeren buste en stenen sokkel – is dramatisch en vol expressie. - Monument van Florbela Espanca
Een romantisch beeldhouwwerk van de dichteres, gemaakt door Armando Martínez, ingehuldigd in december 1994 ter gelegenheid van haar 100ste verjaardag. Een emotief eerbetoon aan een van Portugal’s meest geliefde dichteres. - Monument van António Arnaut
Bronzen beeld van António Arnaut, pleitbezorger van het Portugese nationale gezondheidsstelsel (SNS), vervaardigd door Pedro Figueiredo of Mário Nunes (verschillende bronnen). Formeel ingewijd rond 2019. - Monument van Manuel Alegre
Een bronzen beeld uit 2005 van de dichter-politicus in zijn academische mantel, ter ere van zijn 40-jarige literaire carrière. Het symboliseert zijn engagement voor vrijheid en democratie . - Monument Dr. Manuel Braga
Een realistisch bronzen beeld van de parkinitiator Manuel Braga, opgericht in 1958. Het monument weerspiegelt het naturalisme van de jaren ’50 en prijst zijn rol in de ontwikkeling van Coimbra’s groene zones . Het hele park, waarvan de werken in de jaren ´20 reeds begonnen, kreeg recent een nieuwe facelift. Honderd oranje zitbanken in de schaduw van mature bomen, wandelwegeltjes met zicht op de rivierfontein: op een té warme, zomerse dag een echte aanrader. Wie dan dorst heeft gekregen of honger kan terecht in de cafés en restaurants net voor de voetgangersbrug Pedro en Inés.
Marieleen is sinds augustus 2019 heerlijk “reformada” en heeft dus tijd (en zin) om elke eerste zaterdag van de maand allerlei ontdekkingen in Coimbra te delen. Plus natuurlijk haar enthousiasme en liefde voor de stad! Volg haar op Instagram voor nog meer foto´s van Coimbra en omgeving. Voor een rondleiding of een bezoek aan de stad aarzel niet haar te contacteren via marieleenb.pt@gmail.com.
