Plots realiseerde ik me dat succesvol leven en wonen in het buitenland niet alleen te danken is aan het land zelf, zijn geschiedenis, zijn leefomgeving, zijn veiligheid, enz… maar ook voor een groot stuk aan de mensen die je omringen. Of de personen in wiens kring je je begeeft. En waarom niet eens een keertje een Portugese dame in de kijker zetten die me reeds vanaf de eerste weken dat ik in Coimbra bouwde aan een sociaal vangnet, me een gevoel gaf van niet alleen op de wereld te zijn. Of verkeerd begrepen te worden als de taal nog een communicatie barrière is. Haar (artiesten) naam: Elizä Lêite.
Nu draag ik zowel winter als zomer bij de meeste uitstappen naar de stad een baret. Ik heb ze in wel 10 kleuren. Omdat ze moeten passen bij mijn outfit. De Portugezen schijnen er zelfs een gezegde van gemaakt te hebben. Vrij vertaald: wat je warm houdt, houd je ook koel. Daar ben ik het mee eens. De baret beschermt me dus zowel tegen de zon als tegen de kou.
Bij onze eerste ontmoeting in een straatje van de Baixa in het Atelier droeg ze er ook eentje: een zwart exemplaar. Ze sprak niet alleen Portugees maar ook een aardig mondje Engels, zo vol als dat van mij. Grapje! Dat schept een bond natuurlijk. Zelf ook niet afkomstig van Coimbra zocht zij nog wat haar weg in de stad en het Atelier Saco da Baixa. Ondertussen heeft ze haar eigen weg uitgestippeld, haar goals gevonden en stroomt de creativiteit uit haar brein en vooral haar handen. De Engelse taal had ze geleerd in Toronto, waar ze eerder een paar jaren had gewoond en gewerkt. Met onze ondertussen volwassen dochter die in Toronto woont, was er meteen een verbondenheid.
We bleven na de eerste kennismaking contact houden en vaak werden onze ontmoetingen momenten van gulle zottigheid van dames met pensioen. Lachen en giechelen, gekke dingen doen, ons emotioneel leven uitleven, allé, een geslaagde vriendschapsmatch. We deden samen nieuwe ervaringen op en die maakten dat we ons nog meer vriendinnen voelden. Moet ik zeggen dat we mekaar maar maandelijks ontmoeten, maar dat ze ondertussen ook haar warme hart heeft kunnen tonen toen ons katertje Litchieboy nog leefde. Dan kwam ze house -and catsiting doen. En iedereen tevreden. Wij met een gerust hart op vakantie, zij ruimte zat om te schilderen en creatief te zijn. De kat die geen gebrek had aan een liefhebbende schoot en volop aandacht kreeg, wat die op zijn oude dag echt nodig had.
Bety is altijd heel bescheiden over haar realisaties. Zelfs haar portfolio haalt ze nog zelden vanonder het stof. Maar als ik zie wat ze allemaal realiseert, dan kan ik haar talenten niet langer in twijfel trekken. Of het nu gaat over een schilderij, een portrettekening, een keramiekstuk, altijd opnieuw verbaast ze mij met haar plastisch kunnen. Ik vind dat ze haar talent meer moet delen met anderen. Ik leerde alvast bij haar in de tekenles met potlood portrettekenen en nu werk ik aan een wandtapijt gebaseerd op een schilderij van haar. Titel: de vissersvrouw. Ze werkt aan de oude beroepen die zo typerend zijn voor Coimbra en Portugal. Ik had even genoeg van aquarel. Kwestie van het boeiend te houden.
Nu zijn het de variaties aan naaisteken en de vele kleurgarens op jutte die me vast voor een seizoen lang vreugde gaan geven. Een soort Portugese populaire steek die niet kon ongebruikt blijven is de “Ponte de Arraiolos”. Je zou het kunnen vergelijken met een traditionele kruisjessteek, maar met telkens één lang been. Vroeger werd deze steek aangeleerd aan de jongere generatie. Die was vooral erg populair in de Alentejo. Daar is zelfs een museum gewijd aan de realisaties over de jaren heen. Nu moet er geen instructeur meer aan te pas komen. Googlen en op Youtube vindt je meer dan instructiefilmpjes genoeg. De ene al wat duidelijker dan de andere. Het wordt een werk van lange adem, maar in de winter zeker een fijne bezigheid.
Nu is een portret altijd wel een heel speciaal cadeau voor elke leeftijd. Op basis van een duidelijke foto en met het gewenste materiaal mag je haar aan het werk zetten. De prijs is heel economisch als je ziet hoeveel tijd en energie in een gedetailleerd portret gaan.
Neem gerust contact op met haar: bety.freitas@gmail.com
Marieleen is sinds augustus 2019 heerlijk “reformada” en heeft dus tijd (en zin) om elke eerste zaterdag van de maand allerlei ontdekkingen in Coimbra te delen. Plus natuurlijk haar enthousiasme en liefde voor de stad! Volg haar op Instagram voor nog meer foto´s van Coimbra en omgeving. Voor een rondleiding of een bezoek aan de stad aarzel niet haar te contacteren via marieleenb.pt@gmail.com.
Waarom niet een beetje beter op de vertaling gelet? Het wemelt van de fouten. Zo jammer
Geachte BvE,
ik schrijf al vier jaar elke maand trouw een blog voor Saudades de Portugal. Ik ben geboren in Vlaanderen en schrijf als dusdanig alle teksten meteen in mijn moedertaal. Het kan zijn dat er fouten in mijn tekst sluipen, maar ik begrijp niet waar u het haalt dat het om een vertaling zou gaan. Beter had u even navraag gedaan, alvorens met modder te smijten. Dat past niet bij de sfeer op deze site. Wij zijn allemaal vrijwilligers, wij houden allemaal erg veel van Portugal en wij delen heel graag onze liefde voor het land met andere lezers. Natuurlijk moeten we achten op de taalfouten. Ik verneem graag van u wat ik kan verbeteren. Maar dit is mijn originele tekst en dus geen vertaling. Dat moet u terug pakken. Daarmee doet u mij onrecht aan.
Met vriendelijke groeten,
Marieleen
Geachte mevrouw Bruggeman, als u het hebt over prijzen die economisch zijn, doet dat sterk denken aan Anglicismen. Zo waren er nog een paar zaken in uw tekst die me deden vermoeden dat van een vertaling gebruik was gemaakt. Als vertaler Engels-Nederlands ben ik daar misschien te alert op. Ik neem mijn opmerking direct terug; ik herken nu de Vlaamse toon van uw proza.