Saudades de Portugal

In de autoroute van deze week reden we langs Tomar. Aan deze mooie stad is een dramatische legende verbonden over Santa Iria. Als je deze naam snel uitspreekt doet het je misschien aan een andere Portugese stad denken… Toevallig? Nee, want het was deze heilige Iria die haar naam gaf aan het huidige Santarém. Ontdek het verhaal over liefde, een kruidendrank en een tragische moord…

Het is de zevende eeuw na Christus. De Visigoten bewonen het gebied dat we nu kennen als Portugal. Op de plek van het huidige Tomar, waar de rivier de Nabão stroomt, ligt de stad Nabância. In de stad woont Iria, een uitzonderlijk mooi en intelligent meisje, uit een rijke familie. Ze woont in het klooster van de benedictinessen, waar ze naar de meisjesschool gaat. Iedereen in het klooster is dol op haar, maar ook de mensen in de stad. Ze is zo beeldschoon, dat alle jongens in de stad haar willen. Ook Britaldo is stapelverliefd op Iria, maar net als alle anderen wijst ze hem af, want ze wil haar leven alleen aan God wijden.

Remígio, een hooggeplaatste monnik, ziet het gesprek tussen Britaldo en Iria en is jaloers. Boos is hij ook,  want hij als monnik zal haar zeker nooit kunnen bezitten. Uit frustratie laat hij het meisje een betoverde kruidendrank drinken, die haar lichaam zo verandert dat het lijkt alsof ze zwanger is. De benedictinessen zijn geschokt en verstoten Iria uit het klooster. In paniek rent ze naar de rivier, waar ze tot God bidt voor hulp.

Het gerucht van de zwangere Iria gaat als een lopend vuurtje door de stad en ook Britaldo krijgt het nieuws te horen. Woedend dat ze iemand anders wel haar lichaam schonk, terwijl ze hem afwees voor God, stuurt hij een dienstknecht op haar af. Deze vindt het meisje bij de rivier en vermoord haar. Het lichaam gooit hij in de Nabão.

De rivier neemt Iria´s lichaam mee naar de Zêzere en tenslotte naar de Taag. Bij de stad Escálabis spoelt haar lichaam aan, waar op miraculeuze wijze een prachtig marmeren graf ontstaat. De inwoners zijn diep onder de indruk van het wonder en besluiten de naam van de stad te veranderen in Santa Iria. Dit verbasterde uiteindelijk tot Santarém, zoals de stad nu heet.

Santa Iria is de beschermheilige van Tomar. Sinds 1626 wordt in Tomar dan ook het Feira de Santa Iria gevierd. Het vindt dit jaar plaats van 16 tot 25 oktober, dus je kan er nog naar toe! Het beeld van Santa Iria zal dan in processie door de stad worden gedragen en er is een grote markt met lokale producten. Ook in de Algarve vind je een Feira de Santa Iria, namelijk in Faro (dit jaar van 16 tot 25 oktober), maar daar is het vooral een grote kermis. Bij Santarém vind je het plaatsje Santa Iria da Ribeira de Santarém, waar de Padrão de Santa Iria, het gedenkteken van de heilige, staat.