Workation in Portugal: heerlijk weer, betaalbare levensstijl, verse pastéis de nata als snack en een lunchwandeling op het strand. Geweldig toch?! Want je werkt tenslotte productiever met uitzicht op een palmboom dan met uitzicht op je wasmand… Maar focus houden is soms lastig als het strand je roept, het zonlicht op je beeldscherm geeft een nieuwe dimensie aan blind typen, je stoel zakt langzaam weg in het gras en je toetsenbord wordt geteisterd door zandkorreltjes waardoor de spatiebalk niet meer werkt. Buiten werken is dus niet echt aan te raden, tenzij je echt blind een hele lap tekst kunt typen.
Het is grappig dat zodra je begint over remote werken, er veel mensen zijn die zeggen, oh dat doen wij ook, één, twee of drie maanden achter elkaar. Terwijl je denkt dat die mensen gewoon lekker op vakantie zijn, blijken ze ook online te werken en gedeeltelijk vakantie te vieren.
Co-workspace vs. thuiswerken
Als je op workation gaat, waar ga je dan werken? “Thuis” of ergens anders? Een co-werkruimte biedt structuur, goede wifi, culinaire koffie, en het gevoel dat je collega’s hebt, ook al heb je geen idee wat de anderen doen. Maar… iemand typt of praat altijd te luid, de stoel is net niet je van het en je hebt maar 1 laptopscherm wat je iedere dag meesleept. Thuiswerkend kun je alles lekker laten staan en de deur van je werkplek achter je dichttrekken na werktijd, ‘s morgensvroeg in pyjama achter je bureau met je pratende kat op de achtergrond, al ligt de verleiding van iets te lange pauzes nemen op de loer. Het nadeel van thuiswerken is wel dat je de hele dag alleen bent (tenzij je met 2-en bent gegaan natuurlijk) en je dus de hele werkdag niemand spreekt. Kortom: kies jij voor koffiemachine-gezelligheid of kattengemiauw tijdens je Zoom/Teams sessies ?
Co-work ruimten
In Tavira zijn er diverse plekken waar je gedeelde werkplekken kunt vinden voor remote werken. Zijn er die in jouw plaats ook? Misschien fijn om een lijstje te hebben. Wil je ze met ons delen?
Tavira: in de Gran Plaza, maar ook bij The Table en Originato wordt het gepromoot. Er is zelfs een community: Loft community via whatsapp, waarmee je veel contact hebt met andere mensen die remote werken.
Links: https://nomadcowork.com/spaces/countries/regions/algarve/ & https://workin.space/en/coworking/portugal/algarve
De ene werkplek is wat luxer dan de andere. Of je nou op een gezellige co-work locatie zit of gewoon thuis werkt, hangt ook af van je werk. Zelf heb ik twee schermen nodig; met alleen een laptop werken is niet handig, tenzij het echt niet anders kan. Denk ook niet dat mijn werkgever blij zou zijn met zo’n soort locatie i.v.m. de veiligheid; iedereen die achter je langsloopt kan meekijken op je scherm of je Teams gesprekken volgen. Maar voor een aantal functies zal het zeker prima kunnen.
CRUE verplichting; verblijf en/of workation van 3 of meer maanden
De CRUE, oftwel Certificado de Registo de Cidadão da União Europeia, is het verblijfsregistratiebewijs voor EU-burgers die langer dan 90 dagen in Portugal willen verblijven. Het is een wettelijke verplichting onder de Europese Richtlijn 2004/38/EG en de Portugese wet. CRUE is je ticket naar een serieus verblijf in Portugal, met zon én administratie.
Een Crue is 5 jaar geldig (of tot uitschrijving als je weer teruggaat naar Nederland) en kun je aanvragen bij de Câmara Municipal van jouw verblijfsplaats. Dit moet binnen die 90 dagen. De Crue kan je gebruiken bij gezondheidszorg, bankzaken, adresregistratie enz.
Er wordt vaak gezegd dat als je tussendoor even buiten Portugal verblijft de tijd opnieuw gaat tellen, maar dat is niet waar. Een korte reis naar Nederland onderbreekt die periode niet. De 90 dagen regel gaat dus niet opnieuw in door bijvoorbeeld 2 weekjes in Nederland door te brengen. Ben je 2 of 3 maanden terug in Nederland en reis je dan weer terug, dan begint de 90 dagen regel wel opnieuw (ben je binnen de 180 dagen meer dan 90 dagen in Portugal dan is de Crue verplicht). Let op: de bewijsplicht ligt bij jou.
Ben je er langer dan 183 dagen of is/wordt dit je hoofdverblijf, dan wordt je fiscaal inwoner in Portugal. Laat je dus goed informeren als je langere tijd wilt verblijven in Portugal!
Werken voor een Portugese firma
Tijdens een workation werk je natuurlijk volgens het Nederlandse stelsel. Maar je kunt er ook voor kiezen om voor een Portugese firma te gaan werken. Je moet dan wel rekening houden dat het uiteraard niet hetzelfde is als in Nederland, al hangt dat wellicht ook enigszins af van het soort bedrijf. De werkculturen en arbeidsomstandigheden in Portugal zijn over het algemeen formeler en hiërarchischer dan in Nederland, met langere pauzes en een grotere nadruk op gezamenlijk eten. In Nederland ligt de focus meer op zelfstandigheid, flexibiliteit en werk-privébalans.
De belastingdienst: leuker kunnen ze het niet maken; gemakkelijker ook niet altijd.
Standaard remote werken vanuit Portugal voor een Nederlandse werkgever. Een saai onderwerp misschien, maar wel belangrijk. De informatie hierover is erg misleidend en onduidelijk. Toen ik twee jaar geleden mijn droomhuisje tegenkwam ben ik dingen gaan uitzoeken. Dat huis ging helaas niet door, maar heb wel veel dingen opgezocht. De Nederlandse belastingdienst vertelde me het volgende:
Er is een verdrag om dubbele belasting te voorkomen tussen Nederland en Portugal. Het goede nieuws is dat je dus maar 1 x belasting betaalt, alleen is de grote vraag waar:
| Situatie | Waar belasting betalen? |
| Werken in Nederland (fysiek), wonen in Portugal | Nederland over inkomen uit arbeid (bronstaat) |
| Werken vanuit Portugal voor Nederlandse werkgever | Portugal over dat inkomen (woonland) |
| Werken deels in NL, deels in Portugal | Pro-rata naar tijd/locatie werken |
Concreet betekent dit dus dat als je standaard remote werkt vanuit Portugal voor een Nederlandse werkgever, dan betaal je belasting in Portugal. Ben je regelmatig terug op kantoor in Nederland, dan is het verstandig om daar een registratie van bij te houden voor de belastingdienst. Die dagen dat je in Nederland werkt, vallen dan namelijk weer onder het Nederlandse belastingstelsel. Zorg voor een officiële verklaring van je werkgever wanneer je precies in Nederland hebt gewerkt, bewaar al je reisdocumenten goed en houd zelf ook nauwkeurig bij wanneer je waarvandaan hebt gewerkt.
Vergeet niet: de bewijslast ligt bij jou zelf als belastingplichtige! Dus jij moet kunnen aantonen hoeveel dagen je daadwerkelijk in Nederland hebt gewerkt als de belastingdienst hierom vraagt. Niet andersom en dat wordt nogal eens vergeten. Is het niet duidelijk dan loop je kans op het betalen van dubbele belastingen.
Consequenties voor jouw Nederlandse werkgever
Wat zijn de consequenties voor je werkgever als jij besluit om voortaan vanuit Portugal te gaan werken voor hen? Je contract moet voldoen aan de Portugese wetgeving, je werkgever moet loonbelasting inhouden en afdragen in Portugal en zich daar registeren als werkgever en ook de sociale verzekering is meestal in het land van waaruit je werkt (Portugal dus).
Heeft het bedrijf waar je voor werkt geen vestiging in Portugal, dan zullen ze zich dus moeten registreren voor belasting doeleinden om loonbelasting af te kunnen dragen. Ze moeten een NIF registratie aanvragen, inschrijven bij de Portugese Kamer van Koophandel (Conservatória do Registo Comercial), aanmelden bij de sociale zekerheidsinstelling (Segurança Social) en afhankelijk van de sector wellicht nog vergunningen aanvragen.
Employer of record (EOR)
Je werkgever kan gebruik maken van een administratie kantoor of lokale partner voor de registratie. Administratiekantoren zijn bv E-Residence, Parakar en Dixcart Portugal. Qua kosten kun je rekenen op ong €0-50 voor de NIF registratie, €350-700 voor KvK registratie, aanmelding sociale zekerheid is meestal gratis, €200-1000 voor notaris- en vertaalkosten en €500-1500 voor juridisch en administratief advies. Dit alles kost behoorlijk veel tijd en geld en dat voor één werknemer!
Voor het regelen van loonbelasting, sociale premies en aanverwante salarisadministratie in Portugal kun je terecht bij gespecialiseerde payroll- en administratiekantoorbedrijven. Bijvoorbeeld ADP Portugal, Paycheck Portugal, EY Portugal (Ernst & Young), Deloitte Portugal, Sage Portugal en Parakar. Volgens internet zijn de (eenmalige) kosten hiervoor: tussen circa €300 en €2.000 afhankelijk van services en complexiteit. Doorlopende kosten: €50 tot €150 per maand voor payroll administratie. Exclusief brutoloon en sociale zekerheidsbijdragen die aan de werknemer en instanties betaald worden. Het nadeel hiervan is vaak dat je opnieuw een contract aan gaat wat problemen kan geven als je een hypotheek moet regelen.
Zelf heb ik contact gehad met diverse kantoren en de kosten voor registratie, salarisadministratie incl. inhoudingen en alles wat er bij zou komen kijken was toen ongeveer €500 per maand, zolang dat ik voor de Nederlandse firma zou blijven werken. Dat is veel geld!
Ook iets om aan te denken: Als je je uitschrijft in Nederland ben je niet meer standaard verzekerd tijdens werktijd. Wil je werkgever daaraan mee werken? Die van mij niet.
ZZP-er voor een Nederlandse werkgever
Natuurlijk kun je ook kiezen voor het zzp-pad en lekker als zelfstandige aan de slag gaan voor je oude vertrouwde baas, maar nu met uitzicht op de Atlantische Oceaan. Klinkt als vrijheid, blijheid, toch? Maar pas op: dat zonnige freelancer schap kent zo z’n schaduwkanten.
Zodra je je inschrijft als zzp’er in Portugal (trabalhador independente), ben je officieel ondernemer. Klinkt stoer, maar betekent vooral: jij bent ineens de baas over je eigen belastingen, sociale zekerheid én verzekeringen.
En dan is er nog het gevaar van schijnzelfstandigheid, de sluimerende vijand van elke digitale nomade. Werk je nog steeds vaste uren, krijg je opdrachten van één klant en bepaalt die klant hoe en wanneer je werkt? Dan vindt de Belastingdienst (in zowel Nederland als Portugal) dat je eigenlijk nog gewoon werknemer bent. En dan hangen er ineens boetes en naheffingen in de lucht, in plaats van zon en zeewind. Wil je écht als zelfstandige door het leven? Zorg dan voor meerdere opdrachtgevers, bepaal je eigen werktijden en neem wat ondernemersrisico.
Ben je nog steeds wakker na het lezen? Het is geen leuke materie, maar wel belangrijk, dus vandaar dat ik er toch even aandacht aan wilde besteden. Er zijn vast tal van uitzonderingen, dus mijn advies is om alles vooral goed uit te zoeken voor jouw persoonlijke situatie! Check bij de Nederlandse en Portugese belastingdienst om problemen te voorkomen.
Ik ben al bijna aan het aftellen, nog 2 maanden en dan mag ik weer.
Tot volgende maand!
Mignonne (Nederlandse, 50+, single) en de Portugese katten Luna en Mel (zusjes, 2 jaar) verblijven voor enkele maanden in een huurhuis in de Oost Algarve voor een workation. Ze werkt parttime in de logistiek en is daarnaast een ervaren en erkend kattenoppas o.a. via de KGA voor omgeving Breda en Olhão/Tavira. Ze houdt van lezen, koken, dansen, fotografie, natuur, katten en Portugal uiteraard. Haar droom is om in de toekomst te emigreren naar de Oost Algarve, maar voorlopig is dit een mooie combinatie van twee werelden.
