Heerlijk een strandwandeling, vind je niet? En als je geluk hebt komt je prachtige schelpen of interessante dieren tegen. Als je pech hebt kom je afval tegen. Rotzooi die in de zee belandt op allerlei manieren. De Portugese Ana Pêgo verzamelt al het plastic dat ze tegenkomt op de Portugese stranden en exposeert haar vondsten momenteel in Cascais. Ik sprak met deze bijzondere en gepassioneerde vrouw over haar project “Plasticus Maritimus”.
Plasticus Maritimus
Wij mensen gebruiken steeds meer plastic. Logisch, want het is een zeer handig materiaal. Het nadeel van plastic is dat het, eenmaal geproduceerd, nooit meer van onze aardbodem zal verdwijnen. Op zich geen probleem, want het laat zich eenvoudig recyclen. Maar daarmee stuiten we op een ander probleem: doen we dat wel?
De enorme hoeveelheden plastic die Ana van de Portugese stranden verzamelt bewijzen dat er veel teveel van ons plastic zomaar in de natuur belandt. Dat is een bedreiging voor het milieu, maar ook voor dieren die er verstrikt in raken of het opeten.
Om aandacht te vragen voor deze problematiek creëerde Ana het wezen “Plasticus Maritimus”, een exotisch beest dat leeft in onze oceanen. Dit beest is het gezicht van de gelijknamige expositie in Cascais.
De vondsten
Ik ontmoet Ana op een beurs voor natuurliefhebbers in Estarreja. Ze laat er zien wat ze allemaal aan plastic vindt op de Portugese stranden. Ik zie schepjes en emmertjes, flessen, doppen en tandenborstels. Met kinderen heeft ze creatieve kunstwerkjes gemaakt met het plastic. Een vogel, een schildpad en andere beesten. Het ziet er vrolijk uit, maar de boodschap erachter is allesbehalve dat.
Ana laat zien hoe ze de lintjes en resten vindt van ballonnen die worden opgelaten. Dit is helaas nog altijd een regelmatig gebruik bij de viering van van alles en nog wat. Natuurlijk ziet het er vrolijk uit als er veel ballonnen de lucht ingaan, maar weinig mensen denken er bij na wat er daarna mee gebeurt. De resten belanden in de natuur en zeker de lintjes zijn gevaarlijk voor vogels.
Ik zie een potje staan met kleine, oranje dingetjes. Wat is dat? Ana vertelt dat het heel lang duurde voordat ze daar zelf achter was. Ze had het op een online platform gevraagd en uiteindelijk wist iemand haar te vertellen wat het was. Het waren de plastic lipjes van flesjes zonnebrandcrème! Mensen nemen nieuwe flesjes mee naar het strand, moeten het lipje verwijderen om het te gebruiken en laten dit achter op het strand. De golven nemen het vervolgens mee de oceaan in.
Hoezo zoveel tandenborstels, vraag ik Ana. Tja, wie weet waar deze vandaan komen. Misschien van cruiseschepen, misschien van vrachtschepen die lading verliezen. Ze is zelf helemaal afgestapt van plastic tandenborstels. En ze heeft onlangs ook haar hele familie getrakteerd op tandenborstels van bamboe.
Verrassend zijn ook de printercartridges. Als Ana iets vindt probeert ze ook de oorsprong te achterhalen. Deze cartridges kwamen van een vrachtschip dat lading was verloren. Ze spoelden aan op allerlei landen rond de Atlantische Oceaan, zo ontdekte ze. Slechts een klein deel eindigde in Portugal.
Tips
Kunnen wij iets doen tegen de gevaren van al dat plastic? Ana leert me dat je heel gemakkelijk zelf kan bijdragen. Vijf tips die ik van haar krijg:
- Neem grotere verpakkingen. Denk bijvoorbeeld aan onze literpakken yoghurt, in plaats van al die kleine los verpakte bakjes. Of grote waterflessen in plaats van allemaal kleintjes.
- Recycle. Gooi je plastic niet op straat en laat het niet achter op het strand. Gooi het netjes in de vuilnisbak, of nog beter: verzamel het voor de plasticscheiding.
- Koop zo min mogelijk voorverpakte etenswaren. Tegenwoordig denken we geen tijd te hebben om zelf een ui te snijden of zelfs maar een ei te koken. Die kopen we dus kant en klaar in een plastic zakje. Makkelijk te veranderen natuurlijk.
- Wassen met zeep. Dit verbaasde mij misschien nog wel het meest! Ook in onze douchegels en tandpasta’s zit plastic. Microplastics noemen ze dat en het helpt bijvoorbeeld bij het scrubben van onze huid en het bleken van onze tanden. Ana wast zich daarom lekker ouderwets weer met zeep. Het bevat geen plastic en wordt bovendien ook niet in grote plastic verpakkingen verkocht.
- Koffie of thee om mee te nemen? We vinden het tegenwoordig net zo normaal als de Amerikanen. Misschien heb je de plastic deksel niet nodig. Of het plastic roerstaafje niet. Dat scheelt toch alweer een beetje.
Bewustzijn
Het allerbelangrijkst is bewustzijn. Ik ben geschokt hoe makkelijk ikzelf ook over al dat plastic denk. Of er niet aan denk eigenlijk! En dat terwijl ik er met bijzonder weinig moeite ook nog iets aan kan doen. Zo merk ik dat ik, als mijn hond uitlaat, nu zwerfafval in de vuilnisbak gooi. Hoe simpel kan het zijn!
De expositie Plasticus Maritimus is nog tot en met 16 mei te zien. Op de Facebook pagina Plasticus Maritimus kun je het werk van Ana ook volgen!
Centro de Interpretação Ambiental da Pedra do Sal
Av. Marginal
S. Pedro do Estoril
dinsdag tot en met vrijdag 10.00 uur – 13.00 uur en 14.00 uur – 17.00 uur
zaterdag en zondag 10.00 uur – 13.00 uur en 14.00 uur – 18.00 uur
feestdagen 14.00 uur – 17.00 uur
entree gratis
