Saudades de Portugal

Wie een reisje naar Porto maakt zal zeker in aanraking komen met het Mosteiro da Serra do Pilar. Vanaf Porto heb je een prachtig uitzicht op dit klooster aan de overkant van de rivier Douro, dat hoog boven alles uit torent. Maar wist je dat je het ook kan bezoeken? Ik bezocht vorige maand deze trekpleister in Vila Nova da Gaia en kreeg er een korte rondleiding.

Het klooster Mosteiro da Serra do Pilar is door de UNESCO benoemd tot werelderfgoed. Het is, naast de portkelders, het visitekaartje van Vila Nova de Gaia. De kerk is een replica van de Santa Maria de la Redonda in Rome en heeft een ronde vorm, wat uniek is voor Portugal. De bouw begon in 1538 en werd uiteindelijk pas voltooid in 1670. In eerste instantie werd het gebruikt om Augustijner fraters van accommodatie te voorzien, maar tijdens de burgeroorlog (1832-1834) settelde het liberale leger zich hier. Als gevolg van de oorlog en de constante belegeringen raakte het in verval. Met behulp en steun van verschillende broederschappen is het gehele klooster in twee fases (in 1834 en 1925) gerenoveerd.

Oorspronkelijk was het hele gebouw in harmonie. De ronde binnenplaats van het klooster, met 36 Ionische zuilen, en de ronde kerk waren exact gespiegeld aan elkaar, wat onder andere voor een geweldige akoestiek zorgde. Samen vormden ze het cijfer acht, het symbool van oneindigheid. In 1690 werden er echter een aantal aanpassingen gedaan. Zo werden er elementen verplaatst en werd er een stuk aan de ronde kerk gebouwd voor een altaar. Dit verstoorde de balans in de verder geheel ronde kerk. Ook is dit altaar in een totaal andere stijl dan de rest. Onze gids vertelde ons dan ook om goed de eerste indruk bij het binnenkomen van de kerk te onthouden (op dat moment zie je namelijk de aanbouw niet). Daarna nam ze ons mee naar de normale ingang voor een blik van die zijde. En inderdaad, je krijgt een totaal ander beeld van de koepel.

Via kleine stenen trappetjes (niets vergeleken bij het beklimmen van de hoge Torre dos Clérigos in Porto) klim je naar de top van de rode koepel. Vanaf het dak van de kerk heb je een schitterend 360º uitzicht over de omgeving. Je ziet de charmante en kleurrijke gebouwen van de Cais da Ribeira, de verschillende bruggen van Porto, de bedrijvige kade van Vila Nova da Gaia, de karakteristieke rood-oranje daken van de portkelders en natuurlijk de slingerende Douro rivier.

Het is naar mijn mening zeker de moeite waard om de drie euro voor de rondleiding te betalen. Het duurt ongeveer een half uur en met een beetje geluk ben je de enige. Zonder rondleiding kun je de ronde binnenplaats bezoeken, maar kom je verder niet in of op de kerk. De informatie die je krijgt is interessant, maar geen overvloed aan geschiedenis en data. Je krijgt net een iets beter idee van wat het vroeger is geweest en vandaag de dag is. Het grootste deel in namelijk nog steeds militair bezit en wordt gebruikt als kazerne. Je zult dan ook gedeeltelijk begeleid worden door een militair in uniform. Ik kreeg een hartverzakking van de onze, die opeens (inclusief bivakmuts, het was frisjes) uit het niets in de kerk, in mijn blikveld, stond.

Je vind het klooster aan het Largo de Avis, Santa Marinha in Vila Nova de Gaia. Je kunt het bezoeken van dinsdag t/m zondag tussen 09:30 en 17:30 uur (van april tot oktober tot 18.30 uur). De rondleidingen gaan elk uur vanaf 10.30 tot 17.30 met uitzondering van 13.30 uur (lunchtijd). Je hoeft vooraf niet te reserveren.

Je kunt het makkelijk lopend bereiken door vanuit Porto het bovenste dek van de Dom Luis I brug over te steken. Mocht je niet willen lopen pak dan de metro, kies voor de gele lijn en stap uit bij Jardim do Morro.