De relativiteitstheorie volgens OvdM. Het snerpende, jankende geluid komt hard binnen. Een beeld van wolken agressieve wespen doemt in mij op.
Hond-uitlatend zie ik aan de horizon een lange, slanke trillende stam van een 11 jaar oude Eucalyptus. Deze lijkt er al te staan voor we hier kwamen wonen. Dat is moeilijk te verifiëren. De streek waar we wonen is licht glooiend en afwisselend bekleed met toefjes Eucalyptus, tussen olijvengaarden, Montada en velden vol veldboeketten en grasland. De trillende Eucalyptus valt ineens uit mijn blikveld. Verwonderlijk overstemt denkbeeldig zacht geruis het harde gewelddadige geluid van, in het zonlicht blikkerende, motorzagen.
Helmloze, gespierde, ontblote bovenlijven, zon-gebrand en zweetglanzend in de vroege ochtend, druk in de weer met grote, gevaarlijk zwaaiende kettingzagen tussen gevallen, dunne stammen van een ex-Eucalyptus bos. Metamorfose van wat komen gaat? De Eucalyptische Bermuda Triangel. Onze honden Kips & Guia verdwenen regelmatig voor mijn ogen in dit bos van amper 1000m2. Geen spoor was er dan van ze te bekennen terwijl ze waarschijnlijk schaterlachend achter een oude wortelstronk zich een deuk lagen te lachen tot ik de moed opgaf. Na 2 uur jaagdollen stonden ze ineens weer voor je neus. Afgepeigerd en met voldaanbrede grijns op de bek, de waterbak leeg slobberend. Tot een dag dat ze niet meer terug kwamen. Eerst Guia, 2 jaar later Kips. Ik fluit naar Luna, aai over haar kop en wandel verder.
De zeurende zagen laat ik achter me. Het pad gaat verder door Alentejaans Montada. Kolossale, knokige kurkeiken en gigantische pijnbomen bieden schaduw aan bossig, stug kleinhout van zonneroos, brem en wilde asperge. Voorzichtig spikkelt de bodem met witte lenteklokjes en teer paarsblauw van sterhyacintjes. Hoe dieper ik het bos inloop, hoe stiller het wordt. Geen mensengeluiden meer, hoewel de zagen me tot ver blijven achtervolgen. Gelukkig komt het niet vaak voor. De stilte overheerst. Dat wil zeggen, de bosgeluiden. Een konijn schiet voor onze voeten weg. Geritsel van een veldmuis, verbazing van Luna als ze terugkomt van haar hazenpad. De wind speelt harp met de rietstengels langs de sloot. De percussie wordt ingezet door de roffel van een bonte specht. Het wordt rustig.
O nosso Alentejo, onze Alentejo, een gebied met de oppervlakte van Nederland met een aantal inwoners dat ligt tussen die van een stad als Amsterdam en Rotterdam. Niet verwonderlijk dat een van de eerste dingen die gasten uitroepen “wat is het hier stil”. Verbazing als wij dan concluderen dat het niet eens zondag is. Er is roering op het platte land, no campo. Wij horen, voelen en ruiken het verschil in geluid en activiteit. Zomers lijkt het vroeg drukker, meer buitenleven, meer bezoekers ook. Voor- en najaar gebeurd er meer op het land. De werktemperatuur is aangenamer. Toch zijn er verschillen met jaren geleden. Je had een heel dorp nodig om de oogst van het land te krijgen. Op de pleinen stonden de mannen te wachten tot ze door grootgrondbezitters werden uitverkoren om te komen werken. Jonge mannen, vaders van grote gezinnen, wie niet werd aangewezen had geen inkomen, morgen weer wachten op het dorpsplein. Nu raken de pleinen leeg. Gps bestuurde tractoren kunnen het werk van honderd man aan. Werkgelegenheid lekt weg. De mensen met gezond verstand trekken naar de stad, studeren, gaan daar werken, trekken naar het buitenland. Het is stil geworden no campo. De kleine dorpen in de buurt zwellen alleen nog in de zomer, als de oudjes bezocht worden door hun uitgevlogen kroost. De kinderscharen van weleer zijn geëconomiseerd naar 2.
In die nieuwe stilte gebeurde een klein aantal jaren geleden iets wonderlijks. Het dorp Aldeia de Ruins werd voorzien van moderniteit. Van de ene op de andere dag, op een plek waar niet lang daarvoor met alle gemak en gemoedelijkheid de mens, de ezel en de wagen elkaar passeerden. Iets met een ongeluk, een raadslid, zijn kind. Een versmalling van amper 3 meter in een bocht, tussen gevelrijen, twee rijrichtingen: er kwam een stoplicht. De ene kant op groen, de andere kant rood of andersom maar dat kon je niet zien. Vermaak in het lokale café bij stoplicht 1, mensen kijken, een vrolijke opmerking, gegeneerd lachen als er niets komt, genegeerd als er haast is. Elkaar klemrijden, wie rijdt terug? Het is toch echt groen….. het kwam zelden voor maar het stoplicht gaf het gevoel dat de krimp in het gebied eventjes gestopt was. Nieuwe hoop op een drukker bestaan, meer bewoners, meer levendigheid.
Vorige week startte een nieuwe episode, even slikken voor de dorpenaren, een weldaad voor de rust minnende toerist. Alle is relatief. Vier jaar drukte en verkeersopstoppingen in de straat is hersteld in de oude, gemoedelijke en gemakkelijke situatie. Het voelt alsof Aldeia de Ruins stiller is, leeggehaald, beroofd van enig teken van vooruitgang en welvaart. Het cafeetje is gesloten, het stoplicht is niet meer. Er staat een bord met pijlen die niemand lijkt te begrijpen.
Margriet en Wiro zijn sinds 2006 eigenaar van een rustiek stuk Alentejo: o-vale-da-mudança. Wonen er vanaf 2008. Vind je het leuk om meer over hun te weten of over de vakantiehuizen dan kun je de verhalen lezen die ze publiceren op hun blog “Limonada” en de maandelijks terugkerende blog op Saudade de Portugal, iedere vierde donderdag van de maand.
