Mijn familie komt oorspronkelijk uit de bergen rondom de rivier Douro en deze keer zijn we met vakantie naar het dorpje waar mijn ouders zijn geboren gegaan. De Douro is een rivier, maar het is in Portugal ook bekend als gebied van de mooie dalen tussen de hoge bergen, van de terrassen met wijnstokken en van de Port wijn. Het is internationaal populair, veel toeristen in Portugal die naar Porto reizen boeken een dagexcursie met de boot langs de rivier Douro. Jammer genoeg zien ze verder niet de schoonheid van dit gebied, de oude dorpen, de vele monumenten die dateren uit de middeleeuwen, de riviertjes met watervalletjes en de herenhuizen waar gala feesten, romans en intriges zich eeuwen lang hebben afgespeeld.
Een van deze huizen, a Casa de Lodeiro, is gelegen op Santa Cruz do Douro en het verhaal van dit huis was de inspiratie voor boek van Agustina Bessa Luis, een grote naam in de literaire kringen van Portugal, maar helaas niet in het Nederlands vertaald. Alle herenhuizen hebben een naam, of van de plaats of van de familie. Casa Lodeiro ligt vlakbij de rivier waar lodãos staan, bomen van deze streek die veel gebruikt worden wegens hun goede hout. Agustina was een grote fan van de negentiende-eeuwse Portugese schrijver, Camilo Castelo Branco een grote naam in de romantische literatuur. Camilo heeft zelf een intens leven gehad vol met romantische drama’s. Zijn ervaring en toegang tot de aristocratische kringen gaf hem genoeg inspiratie voor zijn boeken. Agustina Bessa-Luís schrijft Fanny Owen (1979) na een onderzoekswerk voor Francisca’s dialogen (film 1981), in opdracht van Manoel de Oliveira, de filmmaker die tot aan zijn dood (hij is 106 geworden) films maakte. De roman is gebaseerd op echte feiten waaraan Agustina zo getrouw mogelijk probeert te zijn.
Het verhaal van Francisca Owen Pinto de Magalhães (1830-1854), in het centrum van een zieke driehoek van intriges en liefde, die zich verzet tegen Camilo Castelo Branco en zijn ‘vriend’ José Augusto, eindigt met de dood van het ongelukkige paar. Agustina verplaatst zichzelf in en neemt ons mee, met meesterschap, naar de romantische sfeer van die tijd, waar liefde om waar te klinken moest worden gemythologiseerd, geluk ondenkbaar zonder de versiering van het lijden. Ik heb niet bewust naar Casa de Lodeiro gezocht, het huis waar dit drama speelt, maar bij een van onze autoritten zag ik toevallig op een huis langs de weg met drie panelen ter ere van de drie personages van het boek.
Dit huis bevindt zich in het plaatsje Santa Cruz do Douro waar ook de “caminho do Jacinto” loopt die een personage van het boek As cidades e as Serras van Eça de Queiroz bewandel. Eca de Queiroz is een andere negentiende-eeuwse schrijver waarover ik eerder al heb geschreven. Afijn, het is een zeer mooi en inspirerend gebied. Het is ook te zien aan het aantal auteurs en oeuvres in dit gebied geschreven, ik kan nog volop doorgaan met lezen. Er is maar één nadeel hier; de smalle autowegen en het aantal bochten. Autorijden is hier altijd spannend!
Treinstation waar de weg van Jacinto begint
Elsa Valente is geboren in Lissabon en al 20 jaar woonachtig in Nederland. Ze werkt in een academische bibliotheek en daarnaast geeft ze privélessen in de Portugese taal. In haar vrije tijd leest ze veel boeken, uiteraard ook in haar moedertaal.
