Voor onze roadtrip door Noord-Portugal vlogen we uiteraard aan op Porto. Maar voor we de meest noordelijke regio gingen verkennen maakten we eerst nog twee stops meer naar het zuiden, in Centro de Portugal. Beide bezienswaardigheden stonden al langer op mijn wensenlijstje en waren vanuit Porto makkelijk aan te rijden. Ook qua route pasten ze prima in het schema, dus werden ze toegevoegd aan de planning. De tweede stop (de eerste stop volgt volgende maand) werd dus het Castelo de Santa Maria da Feira!
Het kasteel ligt in de gemeente Santa Maria da Feira, district Aveiro. Het Castelo de Santa Maria da Feira is symbolisch voor de Portugese middeleeuwse militaire architectuur. Het is een van de monumenten die de diversiteit aan verdedigingswerken die tussen de 11de en 16de eeuw werden gebruikt het best weerspiegelt. En het is een kasteel zoals een kasteel eruit hoort te zien. Groot en indrukwekkend, met vier hoge torens en een dikke muur. Het ligt prachtig tussen eeuwenoude bomen en heeft een enorme binnenplaats.
Castelo de Santa Maria da Feira is een kasteel met een voor Portugal ongebruikelijk ontwerp/uiterlijk van een sprookjeskasteel. Het is historisch van enorm grote betekenis geweest. Het werd al in 1881 geclassificeerd als nationaal monument en staat sinds 1910 op de monumentenlijst.
Het geïsoleerde kasteel is gelegen op een kleine heuveltop tussen het groen, met prachtig uitzicht op de vallei. Omdat het een overgangskasteel is, zijn er in de loop der jaren veel militaire aanpassingen geweest. Hoewel grafstenen en andere overblijfselen die in het verdedigingsgebied zijn aangetroffen de aanwezigheid van Romeinse nederzettingen bevestigen (daterend uit het vroege rijk) is een link met andere tempels nooit bevestigd. Door de jaren heen heeft deze plek verschillende functies gehad: zo was het een Castro (een verstevigde Romeinse plaats), een Romeinse vestiging, een bastion tegen de invasies van de Noormannen, een militair fort, de zetel van een militaire regio, het grote politieke centrum dat leidde tot de Portugese onafhankelijkheid en een thuis voor verschillende koninklijke en adellijke families.
Nadat we de auto geparkeerd hebben lopen we op ons gemak naar de ingang. Als wij er zijn, begin oktober, worden er werkzaamheden uitgevoerd aan het kasteel. Zo staat er een grote hijskraan en zijn sommige delen afgesloten met hekken. Dat maakte foto’s maken iets uitdagender… De ingang van het kasteel is via de zogenaamde ‘porta da vila’. Het is niet druk en we kunnen rustig rondkijken. We nemen eerst een kijkje in de barokke kapel aan de buitenmuur (hieronder op links). Deze werd in 1656 toegevoegd door de gravin van Feira. De vloer ervan heeft een achthoekige vorm.
Eenmaal binnen het kasteel kom je op het centrale Praça de Armas, een grote binnenruimte, omringd door de zogenaamde “caminho da ronda” beschermd door kantelen en richels. De Torre de Menagem heeft twee verdiepingen met een groot dakterras. Grote schouwen verraden het woonkarakter dat het kasteel ooit had. Openbare toegang tot het kasteel ging van start in 1950, hoewel er al betaalde rondleidingen bestonden sinds 1927. Als je net als wij al meerdere kastelen in Portugal hebt bezocht zal je opvallen dat dit er eentje is die toch net een tikkie anders is dan de rest. Niet mooier of minder mooi, maar anders!
Het Castelo de Santa Maria da Feira werd in 1708 getroffen door een verwoestende brand, het begin van een lange neergang. De gemeente startte in 1887 met een reconstructie van de ruïnes, maar het duurde tot 1908 en de oprichting van een Commissie voor de Bescherming en Behoud van het Kasteel in het daaropvolgende jaar, voordat met de wederopbouw kon worden begonnen. Van 1935 tot 1944 voltooiden ze verschillende openbare restauratieprojecten aan het kasteel. De borstweringen en kantelen werden vrijgemaakt en gereconstrueerd, de reconstructie van de muren en de gewelfde toegangsweg naar het militaire plein, de afbraak van het gravenpaleis, opgravingen en reconstructie van de muren, stortbak, trottoirs en dak van de kapel. Kleinere renovaties werden in 1986 voltooid.
Tussen 1992 en 2006 werden er verdere archeologische onderzoeken en restauratiewerkzaamheden uitgevoerd. Vooral in de kapel en de donjon (verstevigde toren). Tegenwoordig vervult de donjon de functie van cultureel centrum en worden er allerlei conferenties, vergaderingen, voorstellingen, tentoonstellingen en andere evenementen gehouden. De laatste werkzaamheden van oktober zouden nu afgerond moeten zijn. Maar wie weet wat voor een verrassingen ze tegen zijn gekomen…
Openingstijden:
- Zomer (april tot september): dinsdag t/m zondag van 10:00 tot 12:30 uur en van 13:30 tot 18:30 uur. Maandags gesloten.
- Winter (oktober tot maart): dinsdag t/m zondag van 09:00 tot 12:30 uur en van 13:30 tot 17:30 uur. Maandags gesloten.
Entree kost €3 per persoon. Er zijn verschillende kortingen mogelijk. Het Castelo de Santa Maria da Feira ligt halverwege tussen Porto en Aveiro, met beide steden op ongeveer een half uurtje rijden.
* Alameda Roberto Vaz de Oliveira 4520, Santa Maria da Feira
