Saudades de Portugal

Een levada is een irrigatiekanaaltje. Hiervan komen er veel voor op Madeira. Levada is een Portugees woord, dat is afgeleid van levar, wat ‘dragen’ betekent. De waterdragende kanaaltjes zijn her en der verspreid over het eiland. Ze komen ook op een aantal andere plaatsen voor, waaronder La Palma en La Gomera, maar ze zijn typerend voor Madeira.

De levadas op Madeira vormen een kronkelend netwerk van watertjes. Op de meeste plaatsen loopt er een voetpad langs of over het kanaaltje. De totale lengte van het netwerk wordt geschat tussen de 800 en de 5000 km. Dit grote verschil komt doordat verschillende kanaaltjes soms wel en soms niet meegeteld worden. Madeira (van vulkanische oorsprong) bestaat hoofdzakelijk uit een bergketen die in de lengterichting van oost naar west loopt. De meest voorkomende windrichtingen zijn noordoost en noord en bewolking wordt daardoor tegen de noordzijde van het eiland gedrukt. Sinds de zestiende eeuw zijn watergangen op het eiland aangelegd om water uit het regenachtige en dus waterrijke noorden van het eiland, dwars door het gebergte, naar de drogere zuidkant van het eiland te leiden. De bronnen waar veel levadas beginnen zijn plekken waar de natuur regen- en condensatiewater via de rotsbodem laat samenkomen. Om al dat water via kanaaltjes door het gebergte te kunnen leiden is op veel plaatsen een tunnel dwars door de berg gemaakt. De lengte van deze tunnels varieert van enkele meters tot meer dan vijf kilometer. Ook zijn op veel plaatsen aquaducten gebouwd om de diepe kloven te kunnen overbruggen.

Ook al ben je geen wandelaar, je kunt eigenlijk Madeira niet bezoeken zonder dat je tenminste één levada hebt gelopen. Het hoort bij het eiland en is altijd de moeite (ook al is het maar een kleine) waard! Het best boek je een levada-wandeling met een gids, ook als je een ervaren wandelaar bent. Niet alleen door de extra informatie die je onderweg krijgt, maar voornamelijk voor je eigen veiligheid. Bij de moeilijkere, en dus gevaarlijkere levadas zijn wel eens toeristen omgekomen die zonder gids op pad waren gegaan. Zonder gids moet je heel goed weten wat je aan het doen bent.

De Levada das 25 Fontes is de bekendste en dus ook de drukste wandeling. Dit kan in het hoogseizoen enigszins vervelend zijn, houd hier rekening mee. De wandeling eindigt bij de Lagoa das 25 Fontes, het meer van de 25 bronnen. Deze naam zegt al waarom deze wandeling zo populair is. Deze wandeling is niet te lang of te moeilijk, dus is hij voor bijna iedereen goed te doen.

Enkele bekende levadas op Madeira, waarlangs wandelroutes zijn uitgezet, zijn: