De oogst is in volle gang. Deze begon in tegenstelling tot vorig jaar gemiddeld twee weken later. Doordat de winter laat op gang kwam, lang aanhield met veel regen en ook hagel tijdens de bloeiperiode was de vruchtzetting slecht en hadden veel boeren ook meer last van schimmelziektes. De bestrijding hiervan heeft hen ook meer gekost dit jaar.
De boeren klagen. Dat is natuurlijk niet ongewoon, maar dit jaar hebben ze misschien meer recht van spreken. Elk jaar in de zomer wordt in de Douro de zogenaamde ´benefício´ bepaald. Het recht om port te mogen maken. Dit jaar werd de totale hoeveelheid most die omgezet mag worden in port vastgesteld op 116.000 pipas. Een pipa is een portvat van 550 liter, dus reken maar uit. Een behoorlijke hoeveelheid, zou je denken. Toch is het na jaren van lichte stijging, een daling. Te samen met een gemiddelde daling dit jaar van de opbrengst van dertig procent ten gevolge van bovengenoemde weersinvloeden voor veel boeren een probleem.
Op iedere wijngaard zit het recht om port te mogen maken. Dat varieert wel afhankelijk van de kwaliteit. Er is een classificatiesysteem. Je kunt het recht doorverkopen aan een van de grotere porthuizen. Je moet daarmee wel de corresponderende hoeveelheid druiven leveren. En daar gaat het nu bij een aantal boeren fout. Ze hebben niet genoeg druiven . En kunnen daarom niet van het volledige recht gebruik maken. En juist van de ´benefício´ hadden die boeren een extra zakcentje. Druiven voor port kunnen vijf tot zes keer meer opleveren dan voor wijn.
Het is een moeilijk systeem en je bent geneigd te zeggen dat het de grotere, rijkere producenten en boeren bevoordeeld. Dit jaar had je meer moeten uitgeven aan bestrijdingsmiddelen. Als je arm en klein bent had je die kosten misschien niet kunnen opbrengen en had je misschien een keertje overgeslagen of later gespoten met als gevolg meer aangetaste druivenstokken en dus een lagere opbrengst. Als kleine boer kun je ook niet druiven aankopen om aan je ´benefício´ te kunnen voldoen. Dat kunnen alleen de grotere porthuizen, omdat je een minimale voorraad moet aanhouden van 100.000 liter. Dat schijnt overigens naar beneden gebracht te zijn om toch de kleinere boeren wat tegemoet te komen. Officieel kun je niet alleen het recht kopen om port te maken en mag je ook niet druiven aankopen om toch aan je toegestane hoeveelheid te komen. Maar grotere bedrijven hebben natuurlijk veel meer mogelijkheden om een beetje te schuiven met de hoeveelheden.
De afgelopen weken ben ik bij diverse bedrijven langs geweest, alleen of met groepen die ik begeleide. Op Quinta de Nápoles kreeg ik van Dirk Niepoort de vraag: Hoe zie je de toekomst van de Douro? Ik dacht dat hij doelde op het toerisme, maar hij bedoelde meer de ontwikkeling in wijn en port. Ik ben er steeds meer over na gaan denken en ben er nog niet uit. Maar waar we het allebei over eens waren was dat de Douro het moet zoeken in kwaliteit en niet in kwantiteit. En dat geldt overigens ook voor het toerisme. Pinhão raakt af en toe helemaal verstopt en zijn er regelmatig geen taxi’s te vinden bij het station.
Het goede is dat het goede weer aanhoudt en dat in ieder geval dit jaar ondanks de dertig procent lagere opbrengst de kwaliteit hoog is. De vraag is alleen wie daarvan het meest profiteert…
