Geef mij de keus tussen een oud klooster bezoeken of een museum bezoeken en ik ga eigenlijk standaard voor het klooster. Of een kerk, kasteel, paleis of ander imposant monument. Maar één museum kon ik toch echt niet aan me voorbij laten gaan, en dat is het tegeltjesmuseum in Lissabon. Het was er tot nu toe steeds maar niet van gekomen, tot het eindelijk eens in de planning paste!
Volg je me al wat langer dan ben je waarschijnlijk welbekend met mijn azulejo voorliefde/fascinatie. Ik kan maar geen genoeg krijgen van deze geweldige Portugese traditie. En dat er een heel museum bestaat gewijd aan deze oude ambacht zegt natuurlijk genoeg. De hoogste tijd voor een bezoek. Het is een van de belangrijkste musea in Portugal, vanwege zijn unieke collectie compleet gewijd aan tegels, die het Portugese culturele erfgoed weerspiegelen, en het unieke gebouw (uit 1509) waarin het is gehuisvest.
Het is al dagen stralend weer, maar als we deze ochtend opstaan is het wat bewolkt. Alsof de weergoden met ons zijn, er staat een museumbezoek op het programma. Lekker binnen tussen de tegeltjes rondstruinen in het Museu Nacional do Azulejo. Oftewel het Nationaal tegeltjes museum. We maken het onszelf makkelijk en springen in een taxi. Er staat namelijk nog meer op het programma voor vandaag en zo besparen we wat tijd! Na het kopen van de kaartjes duiken we eerst het restaurant gedeelte in. Dit om twee redenen, de eerste (heel belangrijk) is een bica (espresso) en de tweede zijn de keuken geïnspireerde tegeltjes en koperen potten aan de wand. Een goed begin is het halve werk!
Om een tentoonstelling te houden ter herdenking van de 500ste verjaardag van de geboorte van koningin D. Leonor, financierde de Fundação Calouste Gulbenkian grote restauratiewerken in het klooster en van de schilderijen in de Igreja da Madre de Deus. In 1957 begon het voorbereidende werk en werd het noodzakelijk geacht om het geheel als een nationaal monument te classificeren. Er werd besloten om het te integreren in het Museu Nacional de Arte Antiga. Toen op 7 januari 1958 de tentoonstelling eindigde, werd alles overgedragen aan de voogdij van het museum. Het idee om de ruimtes te gebruiken voor een waar tegelmuseum kwam hierna al snel ter sprake. Het tegeltjes museum bevindt zich vandaag de dag nog steeds in datzelfde gebouw, het oude Mosteiro da Madre de Deus.
De azulejos zijn per tijdsbestek (jaartallen) gerangschikt. Zo zie je heel goed de veranderingen en invloeden van buitenaf op deze kunstvorm. De Portugese tegels kregen in de loop van de tijd te maken met Spaanse, Aziatische en islamitische invloeden. Maar uiteindelijk hebben ze een eigen identiteit gekregen. Je ziet ook duidelijk verschillen in kleurgebruik door de jaren/eeuwen heen. Wat ooit begon als blauw/wit evolueerde door alle invloeden en gebeurtenissen tot wat het vandaag de dag is. Er is zelfs een sectie gewijd aan de moderne variant.
Er zijn hele tegelpanelen te bezichtigen, met landschappen of religieuze taferelen. Ook liggen er losse azulejos uit verschillende periodes. Meer dan 600 jaar geschiedenis door middel van tegeltjes, en dat alles onder één dak. Het belangrijkste stuk in de collectie is waarschijnlijk een tegelpaneel met een panoramisch uitzicht op Lissabon van vóór de aardbeving in 1755. Het neemt de gehele muur van een van de ruimtes in beslag. Dit tegelpaneel maakt deel uit van de vaste collectie, maar er zijn ook regelmatig tijdelijk tentoonstellingen. Kijk van te voren wat er voor leuks te bekijken valt!
De kerk van het oude klooster is ook nog steeds open voor bezichtiging. Hier is het alsof je in een andere wereld stapt. Alles is goud wat er blinkt. Maar ook in dit deel van het museum vind je azulejos. De tegels die het gebouw en de kerk sieren, maken deel uit van de tentoonstelling. Dit vind ik persoonlijk misschien nog wel het leukste, dat je niet in een steriel modern gebouw loopt, maar dat alles geschiedenis uitademt! De gangen, de trappen en de oude bogen, al dan niet versiert met azulejos. Hier komt mijn voorkeur voor oude gebouwen weer even boven. Het draagt allemaal bij aan de algehele beleving.
Een kaartje voor het Nationaal Tegelmuseum kost normaal vijf euro, maar met de Lisboa Card is de toegang gratis. Elke eerste zondag van de maand is de toegang sowieso gratis (iets om te onthouden!). Ook bestaan er combinatie tickets met andere bezienswaardigheden in de stad. Meer informatie vind je op de website van het museum. Naast het restaurant is er ook een bibliotheek en een winkeltje. Je kunt hier rustig een ochtend doorbrengen.
Openingstijden: dinsdag t/m zondag van 10:00 tot 18:00 uur.
* Rua da Madre de Deus 4, Lissabon
Meer lezen over deze typische Portugese tegeltjes? Klik hier!
