De Alentejo, een enorme streek in het hinterland van Portugal die bijna zo groot is als Nederland, strekt zich uit van de Atlantische kust tot aan de Spaanse grens. Bezoekers verwonderen er zich aan de weidse landschappen vol kurkeiken en olijfgaarden waarin vele kleine dorpjes verspreid liggen die vaak nog hun middeleeuws karakter behielden. Portugezen die niet in deze provincie wonen komen er naartoe voor de rust, de natuur én de specialiteiten van de plaatselijke keuken die doorgaans véél kruidiger smaken dan elders in het land. Het is lange tijd een ‘achtergebleven’ gebied geweest waar de Portugese overheid in Lissabon weinig of geen aandacht (lees ook: geld) aan besteed heeft.
Sinds enkele jaren komt er geleidelijk aan verandering in deze toestand. Toen ik in 2019 met m’n vrouw Hilde hiernaartoe verhuisde wisten we niet dat er aan die beslissing zoveel hindernissen vastzaten. Covid strooide behoorlijk wat roet in het eten voor de verhuiswagen uiteindelijk met onze inboedel de oprit naar de nieuwe woonst nam. Twee dagen voor we definitief naar Portugal zouden vertrekken sloten alle Europese grenzen. Vervolgens zaten we drie maanden vast aan de Belgische kust (in een tweede woonst van vrienden), vooraleer de weg weer open lag en we uiteindelijk ter plaatste aan de renovatie van onze woning konden verder werken. Een toeristische activiteit uitoefenen te midden van een onverwachte pandemie bleek niet meteen een gouden plan te zijn, maar we overleefden het en werden met veel warmte en vriendelijkheid in de kleine Assumarense gemeenschap van amper 700 zielen opgenomen.
Elke economische activiteit, hoe groot of hoe klein ook, is een aanwinst voor de regio die nog een heel eind af te leggen heeft om op nationaal vlak ernstig genomen te worden. Niet iedereen woont in de Algarve of de grootsteden en het is dan ook een behoorlijke uitdaging om hier iets op poten te zetten want de Alentejo staat bekend om zijn ‘rustige’ laid-back karakter waar de dingen die -vandaag- moeten gedaan worden dikwijls pas weken of maanden later hun beslag kennen.
Gelukkig wordt de Alentejo intussen op vele manieren gepromoot in binnen en buitenlandse publicaties, op tv en in krantenartikelen als de té ontdekken toeristische parel van Portugal. We hebben gemerkt dat er rondom ons zoveel anderen hun passie om een eigen bedrijf te starten ingevuld hebben en net als wij de sprong in het duister waagden op zoek naar een nieuwe toekomst. In het naburige Estremoz openen er regelmatig allerlei zaken die het voormalige provinciestadje een heel nieuw elan meegeven. Het is tegenwoordig ‘the place to be’ waar zowel buitenlanders als autochtonen de stad een nieuwe impuls trachten te geven via hun ondernemerschap.
Zaterdagochtenden zijn perfect om het Rossio plein van Estremoz te bezoeken. Je vindt er de grootste openlucht vlooienmarkt van de Alentejo (Feira de velharias) waar je naar hartenlust kan snuisteren in een aanbod van oude ambachtswerktuigen, boeken, meubeltjes, glaswerk, speelgoed, kleding en allerlei hebbedingen. Aan de overzijde wordt tegelijk de wekelijkse groeten-en fruit markt gehouden. Het is op zonnige dagen een drukte van jewelste op deze plek en iedereen die gezien en gehoord wil worden flaneert er rond in z’n zondagse pak of geniet van een koffie met een typisch gebakje in de vele pastelarias rondom het plein. Op de markt tref ik Paulo die er bonnetjes uitdeelt voor een gratis consumptie in z’n recent geopende koffieshop waar er ook antiquiteiten verkocht worden. Samen met z’n partner Fernando huurt hij het pand van deze eigenzinnige zaak in de rua 31e de janeiro, die op wandelafstand van het plein ligt. Ze wonen momenteel in Vila Viçosa, maar het koppel is oorspronkelijk afkomstig uit Azeitão waar ze ook een vakantiewoning verhuren (Villa of cedars spirit). Fernando was voordien als manager werkzaam in de farmaceutische sector en Paulo is historicus van opleiding. Ze zijn al zeven jaar een koppel en trouwden onlangs. Twee jaar geleden besloten ze dit avontuur in Estremoz aan te gaan nadat ze op hun buitenlandse reizen in aanraking kwamen met het concept om een antiekshop te koppelen aan een koffie en theehuis. Ze kozen voor Estremoz omdat de stad een grote inhaalbeweging aan het maken is met allerlei culturele en economische activiteiten en ze ondervonden heel veel steun van het lokale bestuur. Hun zaak bevindt zich in een smal diep pand waar het gezellig vertoeven is in diverse kamers die in elkaar overgaan en waar een deel van hun collectie antiek het decor vormt. “Op die manier kunnen we laten zien dat een mooi antiek stuk als een ‘showpiece’ best ook wel past in een modern interieur.” Na ons gesprek neem ik nog een laatste ‘abatanado pingado’ en een huisgemaakte scone om vervolgens iemand op te zoeken die aan het andere uiteinde van het spectrum staat: Carsten Kullik.
We ontmoetten hem enkele maanden geleden bij toeval op een wine tasting. Hij is CEO van het Duitse Cullik & Rullmann; wereldspeler in de houthandel. Carsten is afkomstig uit Berlijn en nam eerder dit jaar, samen met enkele investeerders, de wijngaard van wijnhuis Quinta da Esperança over waar hij met de jonge wijnmaker Luís Louro een nieuwe toekomst voor het bedrijf uitstippelt. Carsten is een globetrotter die tot in Zuid Africa op ‘wijngaard prospectie’ ging maar uiteindelijk voor Portugal koos vanwege zijn liefde voor het land en de bevolking. ”Geen enkele ander land waar ik ooit was heeft zo’n open en vriendelijke bevolking. Ik kom al dertig jaar op vakantie in Portugal en Estremoz is voor mij het summum van dat alles. Het is zoals Toscane in het verleden was voor de toeristische invasie: authentiek met echte mensen die het goeie leven weten te appreciëren. Toen ik hier acht jaar geleden langskwam was het een openbaring en ik viel als een blok voor dit provinciaal stadje.”
Carsten is een fervent wijnverzamelaar en het was altijd een droom om een wijngaard uit te bouwen zodat hij zijn eigen wijnen kon produceren. “Het land aankopen was wel een uitdaging, het is iets heel anders dan een huis of een appartement kopen. Het is ze gelukt om 52 hectare te kopen. Volgend voorjaar komt hun eerste gelimiteerde rode wijn op de markt, gevolgd door een witte versie. De beste rode wijn zal in 2024 beschikbaar zijn, want die moet eerst nog enkele maanden op eiken vaten. Uiteindelijk willen ze 500.000 flessen per jaar gaan produceren.” Gevraagd naar zijn favoriete adresjes in de stad noemt Carsten de bekende eettenten ‘Larau’ en ‘Gadanha’, maar zelf geniet hij het meest van deze plek vanop het terras naast de proefruimte in zijn eigen adega; het zicht op Estremoz is daar inderdaad geweldig én met een glas eigen geproduceerde wijn erbij wordt het nog eens extra smakelijk in de verf gezet.
Een andere bekende uit onze vriendenkring is Duarte Bivar. Een gezamenlijke Portugese vriend introduceerde ons. Duarte nam vervolgens de foto’s van onze gastenkamers die we op de website gebruiken. Dat was z’n eerste opdracht toen hij hier toekwam. Hij was jarenlang reporter voor de commerciële tv zender TVI in de Algarve regio maar kreeg langzaamaan een afkeer van zijn job, waarin sensatie alsmaar meer de bovenhand nam op eerlijk journalistiek werk. Hij besloot daarop terug te keren naar zijn geboortestad Arronches alwaar hij een PR bedrijfje opgezet heeft. Iedereen verklaarde hem voor gek! Een moedige stap voor een jong koppel (z’n lief Bruna volgde hem), dat zich helemaal opnieuw heeft moeten uitvinden om vanaf nul te starten. Hij vindt steeds meer en meer z’n draai, én klanten, en Bruna (die eerst een tijdje dienster was in een lokaal restaurant), heeft bij een architectenbureau uiteindelijk het werk gevonden waarvoor ze studeerde.
Al die mensen zijn onderdeel van een menselijke ketting die met elke nieuwe schakel langer en steviger wordt. Elke opsteker die één ieder van ons apart behaalt is een gedeeld succes. Die verbondenheid is ook typisch iets van deze streek waar mensen elkaar graag een handje helpen en ondersteunen om zo samen de troeven van de Alentejo als één groot geheel uit te spelen, en tegelijk onze regio stevig op de kaart te zetten. Het kan er alleen maar beter op worden nu Evora tot cultuurstad 2027 uitgeroepen is. We zijn klaar om alle bezoekers warm te ontvangen en hen kennis te laten maken met de schoonheid en de menselijke warmte die regio uitstraalt.
* Duarte en Bruna besloten een paar dagen voor publicatie een punt achter hun relatie te zetten…
Sinds begin jaren ’90 is Walt Bosmans Portugal liefhebber in hart en ziel. In 2019 verhuisde hij naar het dorpje Assumar in de Alto Alentejo. Samen met echtgenote Hilde baten ze in deze kleine rurale gemeenschap de B&B Assumar Country House uit in een bijna 400 jaar oude herenwoning. Elke maand verhaalt hij over zijn nieuwe ontdekkingen en ontmoetingen in deze wat ‘vergeten’ Portugese uithoek vol overweldigende natuurpracht en authenticiteit. Meer verhalen van hem zijn te vinden op de FB pagina ‘kamers vol liefde’.
