Casa Fernando Pessoa bevindt zich in het huis dat de schrijver de laatste 15 jaar van zijn leven heeft bewoond. Er is een tentoonstelling verspreid over drie verdiepingen, over het leven en werk van de dichter en een bibliotheek gespecialiseerd in wereldpoëzie. Het is een plek waar literatuur, geheugen, literaire creatie en lezen samenkomt. Het is ontstaan met de focus op het behoud en promoten van de erfenis van Fernando Pessoa, wiens documentaire landgoed werd geclassificeerd als ‘National Treasure of Portugal’.
Fernando António Nogueira Pessoa (13 juni 1888 – 30 november 1935) is een van de belangrijkste dichters in de Portugese geschiedenis en wellicht een van de meest betekenisvolle dichters uit de twintigste eeuw. Pessoa is tegenwoordig voor veel schrijvers en dichters, zowel in eigen land als ver daarbuiten, een soort ‘vaderfiguur’ geworden. Fernando Pessoa verhuisde in 1920 met zijn gezin naar het appartement op de eerste verdieping (Rua Coelho da Rocha 16, Campo de Ourique). Dit was zijn zestiende adres en hij woonde hier tot enkele dagen voor zijn dood op 30 november 1935.
Eind jaren tachtig kocht de gemeente van Lissabon het gebouw, dat in zeer slechte staat verkeerde en dreigde te worden afgebroken. Het feit dat dit het laatste adres van Fernando Pessoa was, maakte het tot een ideale ruimte voor het tentoonstellen van de persoonlijke bezittingen van de schrijver. Het werd officieel ingehuldigd op 30 november 1993, de sterfdag van de dichter. En sindsdien is Casa Fernando Pessoa opengesteld voor het publiek. Het hele gebouw werd volledig gerenoveerd, waarbij alleen de originele gevel, de trap naar de eerste verdieping en twee kamers van het familie appartement ongewijzigd bleven.
Het is de thuisbasis van twee bibliotheken; een openbare bibliotheek, gespecialiseerd in Fernando Pessoa en wereldpoëzie; en de privébibliotheek van Fernando Pessoa. Daarnaast vind je in Casa Fernando Pessoa ook persoonlijke voorwerpen, meubels en documenten van de schrijver, evenals een verzameling kunstwerken (vaak met Fernando Pessoa), samengesteld uit creaties van kunstenaars van verschillende generaties en bewegingen. Dit alles samen zorgt er voor dat het een interessante plek is om eens te bezoeken. Ze proberen literatuur en poëzie dichter bij verschillende doelgroepen te brengen, van deze buurt tot aan de andere kant van de wereld.
Casa Fernando Pessoa’s mission is to make use of Fernando Pessoa’s legacy in order to reveal this writer’s unique creative universe, and to serve as a place where people can meet and reflect on literary creation and its multiple readings.
De tentoonstelling is verspreid over drie verschillende verdiepingen, in de vorm van aparte ‘hoofdstukken’. De eerste daarvan is “de heteroniemen”, waarbij bezoekers in contact worden gebracht met het innovatieve literaire spel van Fernando Pessoa: de creatie van de heteroniemen, het complexe en vermakelijke systeem dat Pessoa’s kenmerkende handelsmerk is in de geschiedenis van de literatuur. Ook worden hier de kunstwerken getoond die Fernando Pessoa uitbeelden, zoals het beroemde schilderij van Almada Negreiros of de tekeningen van Júlio Pomar.
“Fernando Pessoa reading Orpheu”. By Almada Negreiros
Je kunt het gewoon bezoeken of er voor kiezen om een rondleiding met gids te doen. De tentoonstelling heeft teksten, ondertitels en ander materiaal in het Engels. De rondleiding kun je doen in vier talen: Engels, Frans, Spaans of Duits. Bij mij was er wat misgegaan, dus kreeg ik hem in het Portugees… Helaas was het teveel en te snel om te volgen, zelfs voor mijn Portugese reisgezel. Dus gingen we zelf op onderzoek uit! Er is een ruimte met een leestafel vol verschillende edities en verschillende vertalingen van Pessoa. Het is een soort uitnodiging om stil te staan, een boek op te pakken en iets te lezen, zonder fysieke barrières.
Het doel is om Fernando Pessoa op een meer intieme, toegankelijke, interactieve en complete manier aan bezoekers voor te stellen. Je krijgt een soort kijkje in zijn leven. De persoonlijke voorwerpen, waaronder zijn brillenkoker, die je hier en daar ziet liggen vertellen elk hun eigen verhaal. Een tastbaar bewijs van zijn bestaan. Ook de vele portretten en schilderijen dragen bij aan het verhaal van Fernando Pessoa. Het is zo’n herkenbaar beeld, dat je op meerdere plekken in de hoofdstad tegen kunt komen..
Openingstijden: Dinsdag t/m zondag van 10:00 tot 18:00 uur. Bij binnenkomst kom je allereerst in een leuk winkeltje waar je zijn boeken en artikelen met Fernando Pessoa’s iconische beeltenis kunt kopen. Neem voor meer informatie een kijkje op de website.
Zijn laatste geschreven woorden ooit vond men op een vel papier in zijn onafscheidelijke aktetas : “I know not what tomorrow will bring”.
* R. Coelho da Rocha 18, 1250-088 Lisboa
