Vertelde ik laatst al over de murenen die in bepaalde delen van Portugal worden gegeten, op Madeira hebben ze ook een bijzondere vis. Deze vis wordt op grote diepte gevangen rondom het eiland en heet de peixe espada preto, oftewel de zwarte degenvis. Net als de murenen niet bepaald moeders mooiste, maar ik beloof je, daar proef je (in beide gevallen) niks van!
De zwarte degenvis (Aphanopus carbo), in het Nederlands ook wel eens haarstaartvis genoemd, leeft in bepaalde delen van de Atlantische oceaan op een diepte variërend tussen de 200 en 1700 meter. Men vist op de espada preto met behulp van een instrument genaamd de horizontale longline. In Portugal wordt de visserij op de peixe espada preto voornamelijk uitgevoerd rond het eiland Madeira, maar de vis wordt ook gevangen in sommige gebieden van het vasteland van Portugal (voornamelijk Sesimbra) en op de Azoren (hoewel veel later dan in Madeira).
Niemand weet precies wanneer de vangst van deze vis precies is begonnen op Madeira. Manoel Thomás verwijst in zijn gedicht “A Insulana” uit 1635 aan de espada preto en andere vissoorten langs de kust. Maar pas in 1839 wordt er officieel naar verwezen en krijgt het beestje ook zijn naam Aphanopus carbo. Aphanopus komt van het Griekse “zonder voet”, de espada heeft namelijk geen zichtbare buikvinnen. En Carbo van het Latijnse zwart, wat duidelijk verwijst naar de kleur.
Het sociaal-economisch belang van deze vissoort op Madeira is erg groot, namelijk meer dan vijftig procent van de visserij in de regio. En natuurlijk komt de espada preto voor in vele traditionele gerechten op het eiland. In de traditionele keuken van Madeira, is de zwarte degenvis ongetwijfeld het meest symbolisch en staat dan ook bijna “verplicht” op het menu in vele restaurants. Ook zul je hem veelvuldig tegenkomen als je over de Mercado dos Lavradores in Funchal slentert. Hij valt namelijk wel op met zijn enigszins afwijkende uiterlijk.
Portugal zou Portugal niet zijn als er niet een feest was ter ere van deze vis. Dat vindt plaats in Câmara de Lobos, het dorp waar de vangst van espada preto centraal staat. Het Festa do peixe espada preto wordt jaarlijks gehouden in augustus. Dus ben je op het eiland, houd de data in de gaten! En als je er dan toch bent probeer dan ook zeker eens de specialiteit van het eiland: Espada preto com banana (zwarte degenvis met banaan).
Trouwens… verwar deze vis niet met een andere lokale specialiteit, de espetada. Ook die is heerlijk, maar héél iets anders!
