Bij het leren van een andere taal gaat het over het algemeen over de nette en officiële manier van spreken. Maar als je op een terras met iemand een praatje maakt worden vaak allerlei andere uitspraken, geluiden en verbasterde woorden toegevoegd aan het gesprek. Denk maar aan het Nederlandse “Ja, doei”, wat zoiets betekent als “Meen je dat nou?” en niet dat je daadwerkelijk gaat vertrekken. In het Portugees heb je ook allerlei van dit soort uitroepen en kreten, die je niet direct leert uit een boek.
Vandaag dus een lesje…
Pá
In Portugese conversatie hoor je altijd een hoop “pá“. Het is een soort uitroep waarmee je een versterkte emotie kan weergeven, zoals enthousiasme, afgrijzen of irritatie. Het kan op zichzelf gebruikt worden, zoals bijvoorbeeld “Está um calor, pá!”, wat zoiets betekent als “Man, wat is het heet”, maar wordt ook vaak gebruikt in combinatie met andere “woorden”, zoals “Eh pá!”. Dat kan je bijvoorbeeld vol verontwaardiging roepen als je wilt zeggen “Kijk eens uit man!” of “Doe normaal man!”. Als je het met verbazing uitroept dan kan het ook betekenen “Dat méén je niet!”.
Então
Als je het Portugese woord “então” door Google Translate haalt krijg je het Nederlandse woord “dan”. Dat gebruiken wij niet als uitroep, maar het is veel gebruikt in Portugal. Je kan het zeggen aan het begin van een gesprek of ontmoeting, bijvoorbeeld “Então Pedro, tudo bem?” , dus “Zo Pedro, alles goed?”. Het wordt ook veel gebruikt in combinatie met het hierboven genoemde “pá“, dus “Então pá“, wat afhankelijk van de toon waarop het wordt uitgesproken van alles kan betekenen. Verontwaardigend “Wat doe je nou, man!”, maar bijvoorbeeld ook liefkozend tegen een huisdier, waarbij het weinig meer betekent dan “hallo”.
Pois (é)
Een heerlijk Portugees woord is pois. Het kan te pas en te onpas worden gebruikt en van alles betekenen. Je kan het als antwoord geven op iets wat iemand anders zegt in de betekenis van “inderdaad”. In die betekenis wordt er vaak nog de werkwoordsvorm “é” achteraan geplakt, dus dan krijg je “Pois é“, wat vrij vertaald iets betekent als “Dat is zeker zo!”. Je kan pois ook met meer verontwaardiging uitspreken. Daarmee geef je aan dat je het eens bent met de ongenoegens die je gesprekspartner uit. Eigenlijk kan je iedere soort emotie in dit woordje leggen om daarmee in te stemmen met de emotie van de spreker.
Meu
Het Portugese woord “meu” is het bezittelijke voornaamwoord “mijn”. Je hoort het soms in een gesprek tussen vrienden achteraan een zin, waarmee het eenzelfde betekenis krijgt als het “man” dat wij in het Nederlands achter zinnen kunnen plakken. “Foi um grande jogo, meu!”, betekent “Het was een fantastische wedstrijd, man!”. Meu is mannelijk en wordt dan ook tussen mannen gebruikt. Ik geloof niet ik het ooit heb gehoord in de vrouwelijke versie “minha“, maar correct me if I’m wrong…
Sim senhor(a)
De uitspraak “Sim Senhor!” betekent letterlijk vertaald natuurlijk “Ja meneer”. In het Nederlands gebruiken we dit niet als uitspraak, maar je kan het wel vergelijken met het Engelse “Yes sir!”. Het wordt gebruikt om bevestigend te antwoorden met meer kracht. Wij zouden dan iets zeggen als “Dat kan je wel zeggen” of “Absoluut!”. Dit kun je wel in een vrouwelijke vorm gebruiken, “Sim senhora!”.
Obrigadinho/a
We kennen allemaal het Portugese woord voor dankjewel, obrigado of obrigada. Soms hoor je echter ook de verkleinde vorm, obrigadinho of obrigadinha. Dat betekent niet dat je maar een klein beetje bedankt wordt, maar kan betekenen dat het met een beetje meer liefde tegen je wordt gezegd of dat het ironisch is bedoeld (dankjewel, maar niet heus).
Obrigadão
Dankjewel wordt niet alleen verkleind, maar ook vergroot. Je bedankt door “Obrigadão” te zeggen iemand extra, zoals wij zouden doen met een “Super bedankt” of “Onwijs bedankt”. Het combineert lekker met het eerder genoemde “meu“. “Obrigadão, meu!” zegt zoiets als “Onwijs bedankt, goede vriend van me”.
Een eye-opener!