Compleet Coimbra: Portugese Zoetekauwen

Voor de twaalfde keer op rij konden de bewoners van Coimbra en omgeving, en natuurlijk ook toeristen, zich nog eens vergapen aan een flinke lading Portugees zoet geweld op de “Docaria Conventual” in het fotogenieke, historische Convento Sao Francisco.

Twee dagen lang, in de kapel van het vroegere klooster van de Franciscanen, stonden er 37 stalletjes netjes op een dubbele rij opgesteld, met allemaal gebakjes die oorspronkelijk in de vele kloosters werden bereid. Elk voorzien van een uniform naambordje dat verwees naar de naam van de bakkerij. Dat was zinvol. Dan wist je meteen uit welke stad de gebakjes kwamen: Felgueiras, Aveiro, Tomar, Caldas de Vizela, Alcobaça, Evora, Santa Maria da Feira…

Portugese Zoetekauwen

Een unieke locatie voor een dergelijk evenement. Er zijn immers nog resten van de kleurrijke muur- en plafondbeschilderingen te bewonderen. De organisatoren willen dit “zoete voedings-erfgoed” de nodige aandacht schenken. En omdat Coimbra zusterstad is met Santiago de Compostela, had ook deze stad daar een stand. Daarmee was het geheel meteen internationaal.

Er waren veel bezoekers, er werd ook veel gekocht. Alhoewel kiezen uit zo’n grote variëteit echt wel moeilijk was. De prijzen rezen de pan uit, maar dat zeggen we hier ook over alles in de supermarkt. Niks onder de €1,50. Het zag er allemaal wel heel ambachtelijk en artisanaal uit. Niks voorverpakt of industrieel, maar huisgemaakt. Dat heeft natuurlijk zijn prijs.

Wat vaststaat is dat er met suiker, eieren, meel en amandelmeel lekkere gebakjes kunnen bereid worden, met originele namen als “papos d’ánjo, foguetes, lérias, brisas, suspiros, ovos moles, cacos, fidalguinhos, raivas, enz. Vrije vertalingen (doe ik het zo slecht als google translate?) klinken als raketten, briesjes, scherven, hoorns des overvloed, spek uit de hemel, schildknaap, engelenhaar, sneeuwval, vijgenkaas, enz.

Sommige gebakjes/doces kwamen ons natuurlijk bekend voor. We wonen hier ondertussen bijna drie jaar, dus ruim de tijd gehad om wat uit te proberen. We kochten regelmatig de “queijadinhas” hier in de plaatselijke bakkerij. Die kregen hun naam door de mooie ronde vorm die verwijst naar kaasjes. Maar er komt geen kaas aan te pas. Dat was voor ons eerst wel wat verwarrend.

Dan is er ook het Pão de ló. Dat kregen we van onze vroegere huisbaas en van een andere kennis eens geschonken. Maar dat licht, schuimig gebak viel ons niet zo in de smaak. Je kan niet alles lekker vinden. Dit weekend wordt er in de Mercado Municipal zelfs een wedstrijd georganiseerd voor het lekkerste Pão de ló.

Tijdens ons bezoek ontdekten we een gebakje op basis van rijstmeel en gepresenteerd op een keramieken, rond schaaltje. Dat zou oorspronkelijk afkomstig zijn van de kloosterlingen van het klooster van Celas. En ja, we wonen hier in Celas (stadsdeel van Coimbra) en het klooster (nu nog in de renovatiesteigers) is vlakbij. Dus kochten we er twee en proefden er eerst ééntje van. De gebakjes zijn meestal groot genoeg om te delen. En we zijn ondertussen wel wat afgekickt van een grote suikerconsumptie. Wat opzoekwerk deed me glimlachen. De vorm en de kleur van de gebakjes gaf ze de alternatieve naam “nonnen-tetjes”. Sorry voor de gevoelige zielen, maar ik moest meteen denken aan de vroegere “negertettekes” in Vlaanderen.

We legden er op ons dessertbordje een halve “brigadeiro” bij, een soort van Braziliaanse chocoladebol in chocoladekorreltjes gerold. Voor de volgende dag bewaarden we dan, de “Doces de Santa Clara” (lees mijn artikel van vorige blog… ja, het ondergelopen klooster), half maanvormige gebakjes.

Aan een ander kraampje viel me een gebakje op dat “doce fálico” heet en dat met zijn vorm verwijst naar het mannelijk geslachtsdeel. Dit komt oorspronkelijk uit een klooster in Amarante, een plaats in het noorden van Portugal. Volgens de legende is dat gebakje terug te leiden tot Sint Gonçalo en werd het vooral gegeten rond 10 januari, zijn feestdag. De heilige man werd aanbeden omdat hij matchmakers vaardigheden (datingapp avant la lettre) zou gehad hebben en vooral oude vrouwen aan een man kon helpen. Rond dezelfde periode werden ook gedroogde vijgen geschonken op het einde van de religieuze vieringen om een vruchtbaar en gunstig jaar te verzekeren.

Dan waren er de “Mimos de Santo António” of een soort van zoete traktatie van de heilige man: ronde bollen in poedersuiker gerold met een snuifje kaneel, een veel gebruikt specerij in de kloostergebakjes. En ook nu nog zeer geliefd door mijn Portugese vriendinnen.

Er waren ook de “Rosas da Rainha” die verwijzen naar de legende van koningin Isabel, de patroonheilige van de stad. Er werd in het café een demonstratie gegeven hoe deze gebakjes tot stand komen. Hoe je met deeg bloemblaadjes kon maken samenvoegen tot een roos.

Tot slot waren er de vele likeuren, ijskoud geschonken nog te drinken, maar verder mierzoet, in alle mogelijke fruitsmaken. Maar de suiker overheerst.

Ik heb er dorst van gekregen. Wist je dat Coimbra zijn eigen biersoorten heeft? De merknaam is Praxis. Er is blond en ook donker, licht en sterker. Een aanrader om in het gelijknamig café-restaurant aan de overkant eens te gaan proeven. Hierover komt er ook nog eens een artikeltje.

Maar wie Coimbra bezoekt, die neem ik graag mee op een bierproeverij. Stuur maar een berichtje op onderstaand mailadres. 😉


Marieleen is sinds augustus 2019 heerlijk “reformada” en heeft dus tijd (en zin) om elke eerste zaterdag van de maand allerlei ontdekkingen in Coimbra te delen. Plus natuurlijk haar enthousiasme en liefde voor de stad! Volg haar op Instagram voor nog meer foto´s van Coimbra en omgeving. Voor een rondleiding of een bezoek aan de stad aarzel niet haar te contacteren via marieleenb.pt@gmail.com.