Saudades de Portugal

Nederland heeft twintig nationale parken. Dat is heel wat voor zo’n klein en dichtbevolkt landje. Hoeveel nationale parken heeft Portugal denk je? Nou, eentje! Dat is het Parque Nacional da Peneda-Gerês in de noordpunt van het land. Door velen het mooiste stuk natuur van het land genoemd. Maar wat mij betreft om veel meer redenen een niet te missen plek!

Het gebied

Peneda-Gerês kreeg de status van nationaal park in 1971 en werd later ook toegevoegd aan de lijst van Unesco Biosfeerreservaten. De status van Nationaal Park wil in Portugal zeggen dat het de hoogste categorie van bescherming krijgt. Natuurlijk zijn er veel meer natuurgebieden, maar die hebben dan de classificatie Parque Natural, Reserva Natural of Paisagem Protegida.

Je vindt het natuurpark in het noorden van Portugal, op zo’n veertig kilometer ten noordoosten van Braga. Er liggen dorpjes als Soajo, Lindoso, Castro Laboreiro en Gerês. Het park grenst aan Spanje en loopt er een soort van in door. Aan de Spaanse kant heet het “Reserva da Biosfera Transfronteiriza Gerês-Xurés”.

Het Parque Nacional Peneda-Gerês is eigenlijk een samenstelling van verschillende gebieden. De Serra da Peneda en de Serra do Gerês als meest voor de hand liggende, maar ook de Serra do Soajo en de Serra Amarela horen erbij. Het park in zijn geheel telt meer dan zestigduizend hectare en bestaat uit de ene bergketen na de andere, van elkaar gescheiden door indrukwekkende valleien. De rivieren Lima, Homem en Cavado zijn de grote wateren in het gebied, maar je hoort en ziet overal beekjes en watervalletjes.

Het klinkt allemaal onherbergzaam en dat is het eigenlijk ook. Daarom verbaast het mij vooral hoeveel bewoning er is. Als je door andere delen van Portugal rijdt kom je vaak vervallen en verlaten huizen tegen, of gewoon helemaal geen (Alentejo). Maar in de ruige bergen van Peneda-Gerês vind je dorp na dorp en daartussen vele, bewoonde en goed onderhouden woningen.

Flora en fauna

Peneda-Gerês is in de eerste plaats een must voor natuurliefhebbers. Je kan er prachtige wandelingen maken langs dennenbomen, eiken, venijnbomen en tamme kastanjes. Het landschap is ontzettend gevarieerd. Het passeren van één bergtop kan voor een totaal andere omgeving zorgen. De uitzichten zijn adembenemend en het water kraakhelder.

De seizoenen zorgen voor een even grote variëteit. In de winter vind je hier sneeuw, in de zomer kan het er bloedheet zijn. Of je nu rondloopt onder een strakblauwe hemel of de bergen ziet verdwijnen in mysterieuze mistflarden, het is altijd indrukwekkend.

Een bezoek aan Peneda-Gerês zal zeker niet voorbijgaan zonder een ontmoeting met een aantal dieren. De Garranos bijvoorbeeld, een oud Portugees paardenras. En koeien. Heel veel koeien. Ze zijn van het ras Barrosã en hebben prachtige, sierlijke horens. Deze klauteren de berg op, precies waar jij met je auto langs wilt, of liggen sloom langs de kant van de weg uit te rusten. Roofvogels zie je hier ook, zoals de steenarend. Het symbool van Peneda-Gerês is de ree, maar om deze te zien zal je wel wat meer geduld moeten hebben. Om maar niet te spreken van de wolven, die zich zelden laten zien aan de wandelaars.

Cultuur

Wat voor mij Peneda-Gerês écht speciaal maakt is de cultuur.  Er zijn allerlei verhalen en tradities verbonden aan de streek. Sommige dorpen liggen op meer dan duizend meter hoogte, afgezonderd van de rest van de wereld. Hier worden eeuwenoude gewoontes in stand gehouden, ook al zijn er tegenwoordig hele andere middelen en technieken.

Er liggen twee bedevaartsoorden in het natuurpark. Het Santuário de Nossa Senhora da Peneda en het Santuário de São Bento da Porta Aberta. Je komt resten tegen van de oude Romeinse weg die Braga verbond met het Spaanse Astorga. Op veel plekken zie je de typische espigueiros, de huisjes waarin maïs wordt opgeslagen, zodat de knaagdieren er niet bij kunnen. En er zijn de brandas, de dorpen die alleen in de warme maanden van het jaar bewoond worden.

Binnenkort zal ik dieper ingaan op al deze bijzondere aspecten van dit natuurgebied. Wil je nu alvast meer weten? Kijk dan op de website Adere Peneda Gerês. Als je Portugees leest, of alleen mooie plaatjes wilt kijken, dan is ook deze blog over de Serra da Peneda een aanrader!

Voor meer informatie over deze regio of Portugal in het algemeen, bezoek ook eens de website van Visit Portugal.