Saudades de Portugal

Zo zijn we dan al weer aan aflevering 12 en is er weer een jaar voorbij en ben zelfs ik verrast hoe je twaalf columns over de Caminho Português kunt schrijven. Er valt zo veel over te zeggen Natuurlijk zijn het reisverhalen maar daarbij is er ook de zelfreflectie. In column no .1 schreef ik – weet je nog – over waarom ik zo’n tocht maakte en hing daar het label sportiviteit aan maar al gaande weg kwam ik toch tot de conclusie dat de spiritualiteit wel een belangrijke rol mee speelde.

Maar het allerbelangrijkste voor mij is Portugal op een andere manier te hebben leren kennen door er doorheen te lopen en te hebben ervaren wat dit prachtige land allemaal te bieden heeft en bovenaan  nummer 1 staat als ik het zo mag benoemen, wat mij betreft de warmte en hartelijkheid van de Portugese mensen.

De Portugese keuken ken ik al decennia lang en favoriet voor mij blijven de 365 recepten – voor elke dag een andere – om van Balcalhau steeds weer een heerlijke maaltijd te bereiden. En om maar niet te spreken van de goede wijnen. Als je zo’n dag loopt is er niets heerlijker na afloop op een terrasje een glas koude vinho verde of een witte port te nuttigen. Het landschap heeft ons verrast. Het heuvelachtige landschap in het midden van Portugal, de kust en het gebergte richting de noordgrens met Galicië. Én natuurlijk de prachtige steden. Lissabon kende ik al zo’n 50 jaar, maar we raakten ook bekoord van plaatsen als Tomar, Coimbra, Porto, Braga en Ponte de Lima. Niet allerminst omdat we daar dierbare herinneringen aan hebben overgehouden.

Slapen op een matras op de grond in de brandweerkazerne en het bezoek aan het Convento de Cristo van Tomar, de Tempeliersburcht en de prachtige “andere” studentikoze fadomuziek en de wereldberoemde universiteit bibliotheek van Coimbra, Porto met zijn prachtige gebouwen en de beroemde Dom Pedro II brug en leuke restaurantjes en terrasjes met een glaasje portwijn. Braga met zijn  gezellige cafeetjes, de oogverblindend mooie Igreja do Bom Jesus do Monte en de Romeinse overblijfselen.

En niet te vergeten talrijke dorpjes die we doorkruisten met soms een barretje waar we weer een Delta koffie met een pastel de nata of een bolo de arroz nuttigden en waar we een zoveelste carimbo-de stempel -konden scoren als bewijs in Santiago dat we de juiste weg bewandeld hadden. De heerlijk geurende eucalyptus bossen waar we doorheen liepen. De zandstranden en het woeste gebeuk van de oceaan op de rotsen. De rivieren die we volgden zoals de Taag, de Douro, de Ave en de Minho. Het hoogste punt van onze reis, 450 meter boven de zeespiegel, de Alto do Portela Grande, de top van het Labruja gebergte, waar onze tranen kwamen, van de weeromstuit op de weg naar boven maar ook van een soort blijheid want de weg ging vanaf nu toch uiteindelijk weer naar beneden.

De leuke hotelletjes onderweg, de herbergen met de stapelbedden en snurkende mede peregrinos en soms een privékamer, slapen op een schoolcampus of in een nonnenklooster. Onvergetelijke ervaringen deden we op en nemen deze mee voor de rest van ons leven. We ervoeren ook het gevaar van langs de kant van autowegen en de zogenaamde N-routes lopen waar de kort langs ons heen razende Portugese automobilisten zichzelf achter het stuur als een soort Max Verstappen wanen. Levensgevaarlijk! We moesten ons vege lijf redden door met onze veiligheidsvestjes te lopen en met onze loopstokken proberen om die roekeloze chauffeurs van ons af te houden Dat was geen overbodige luxe…

Maar we ervoeren ook de hartverwarmende ontmoetingen met de Portugezen, in het bijzonder en dat mag genoemd worden, de vriendschap met die bijzondere mensen zoals Fernanda en Jacinto Rodrigues in Vitorino dos Piães die de voorbijgaande pelgrims een warm onderkomen geven met bijbehorende maaltijden en dat het hele jaar rond, bijna iedere dag. Of Aurélio en Rita Simoês in Lissabon, lopende encyclopedieën op het gebied van de caminho en onze gidsen die ons de niet toeristische, maar wel interessante, plekken in Lissabon lieten zien voorafgaande aan onze caminho. Mensen met het hart op de goede plaats.

Ook merkte ik dat de taal van Portugal anders is dan de Braziliaanse variant die ik geleerd heb. Dat was wel eens lastig, maar altijd kwamen we er wel uit. En ik merkte altijd dat mensen het leuk vonden en waardeerden als je ze in hun eigen taal aansprak. Kortom, Portugal hadden we al eerder in ons hart gesloten tijdens de vakanties in de Algarve, Lissabon, de Alentejo en de Serra da Estrela, maar door de vijf caminhos hebben we de -voor ons in ieder geval- onbekendere gebieden leren kennen en er waardevolle herinneringen aan over gehouden. Gelukkig hebben we de foto’s nog.

En nu deze twaalf columns die ik met plezier voor Saudades de Portugal heb geschreven. Ik dank Marlou hartelijk dat ik op haar website mijn Caminho Português relaas mocht schrijven. Muitisimo obrigado Marlou!

En nu hoe verder? Door mijn vrijwilligerswerk, eerder dit jaar in het Oficina de Peregrinos, het Pelgrims buro in Santiago de Compostela ontmoette ik vele bedevaartgangers die hun caminho volbracht hadden en bij het aanhoren van hun verhalen begon het bij mij weer te kriebelen en te knagen. Een operatie kort geleden en een nieuwe knie met bijbehorende revalidatie houdt mij helaas voorlopig af van een nieuw avontuur richting de schrijn van de Apostel Jacobus de Meerdere. Dat moet ik helaas dus nog even uitstellen, maar op mijn verlanglijst staat de Caminho Português Interior van Familação via Braga naar Ponte de Lima en van daar door naar Santiago.

Portugal is vast verankerd in mijn hart en ik kijk er naar uit om er snel weer terug te keren. Tijdens dit vrijwilligerswerk in Santiago eerder dit jaar kocht ik bijgaande poster die een goede indruk geeft van de afstand tussen Lissabon en Santiago de Compostela. De rode lijn is daadwerkelijk de route die we liepen. Mocht je ooit het idee krijgen om ook een caminho of een stukje er van te gaan lopen of te fietsen dan kan ik je dat van harte aanbevelen. Mocht je daar advies of tips over wensen, reageer dan via de website van Saudades de Portugal en ik zal ze met plezier geven.

Forte abraço e bom caminho!

Albertinho

Albert Weterings liep vijf keer als pelgrim door Portugal naar Santiago de Compostela. Naast pelgrim is hij vrijwilliger/taalmaatje en onderwijst, met zijn kennis van de Portugese taal, het Nederlands aan met name inburgerende Brazilianen op Goeree Overflakkee. Verder heeft hij een grote passie voor Braziliaanse Bossa Nova en Samba muziek en produceert muziek video’s.