Saudades de Portugal

(en een Spanjaard spreekt geen Portugees…). Eén van de leuke aspecten van onze plek is dat Spanje dichtbij is. In een goed half uurtje ben je bij de brug over de Guadiana en rij je een compleet ander land binnen. Binnen twee uur zit je in hartje Sevilla aan de sherry, tolvrij en gewoon rechtdoor… Leuker en traditioneler is om niet de brug, maar het pontje te nemen. Vorig jaar hebben we voor het eerst zelf de overtocht gewaagd.

Daarvoor gaan we naar het bezienswaardige dorp Vila Real de Santo António, aan de oostkant van Algarve en uiteraard dus gelegen aan de rivier. Daar namen we het voetgangerspontje en na een romantisch boottochtje van 15 minuten, sta je in Ayamonte en heb je een mooi uitzicht op de Portugese vlakten.

Hoewel dus de afstand klein is en er veel overeenkomsten zijn in geschiedenis, taal en cultuur, is de band tussen beide volken koeltjes… om niet te zeggen wat vijandig. Het zijn ook twee totaal verschillende volken. Nét een oorlogje teveel zeg ik regelmatig. Nadat de jonge Portugese koning Sebastiaan in de 16e eeuw kinderloos bleef en sneuvelde tijdens een stevige veldslag met de berbers in Marokko, zag de Spaanse koning Filips II zijn kans schoon. Hij sprak al Portugees via zijn moeder en dacht dit landsdeel slim aan Spanje toe te voegen. Hij huwde met een Portugese prinses en nam met geweld bezit van de Portugese troon. Na Lissabon en Coimbra te hebben veroverd, werd hij op 12 september 1580 uitgeroepen tot koning van Portugal. Het huwelijk bleek geen succes maar het resulteerde in een zestigjarige bezetting, die in 1640 in een hernieuwde Portugese onafhankelijkheid eindigde. Na de Anjerrevolutie is de herdenking van deze Onafhankelijkheidsdag de tweede belangrijkste dag van hun geschiedenis. ‘Viva Portugal’ scanderen onze dorpsbewoners elk jaar zo hard dat ze het in Madrid kunnen horen. Het zit ze nog steeds niet helemaal lekker: ‘De Espanha, nem bom vento, nem bom casamento’. Oftewel, ‘Uit Spanje komt geen goede wind en geen goed huwelijk.’

Enfin, José Saramago die als eerste – en enige – Portugees de Nobelprijs voor de Literatuur ontving, stelde in 2007 vast dat het ‘onvermijdelijk is dat Portugal op een dag deel gaat uitmaken van Spanje.’ Het heeft hem in een soort excommunicatie doen belanden. ‘Je kan beter een minuut Portugees zijn dan een heel leven Spanjaard” aldus een furieuze briefschrijver. Maar in de praktijk bestellen we onze online spullen bij het Spaanse Amazon, bankieren we bij de Spaanse Santander bank en kiezen we onze restaurants in de Michelingids voor Spanje waar Portugal als een soort provincie is bijgevoegd… Er is nog een lange weg te gaan.

Vanaf het pontje is het ongeveer 10 minuten lopen om op het Plaza de la Laguna te komen. Naïef dachten we even dat er een groot feest aan de gang was. Het was een gekrakeel en gelach van jewelste. Overal luid pratende Spanjaarden. We zagen trotse, goed geklede mannen en vrouwen en een andere cultuur. We wonen immers in Portugal en Portugezen zijn van nature wat stiller en zwaar op de hand. Of zoals Gerrit Komrij het omschreef: ‘hier lacht men huilend’. Na een aantal jaren, hoor ik dan ook direct aan het ‘Ola’ of ik met een Spanjaard of een Portugees te doen hebt. Spanjaarden hebben een dunne ‘l’ en een wat blije aanhef Olá! Zo’n blijheid waar elke Portugees opstandig van wordt. Een Portugees spreekt met een dikke ‘ol’ en een zekere rust; Oljâa…

De meeste Spanjaarden die we te gast hebben zijn gelukkig sympathieke, ontspannen gasten. Ze spreken inderdaad geen woord Portugees en babbelen driftig in hun eigen taaltje en tijdens het ontbijt zijn de Spaanse gasten met je ogen dicht aan te wijzen. Maar met de pandemie verwachten we eerlijk gezegd de komend tijd vooral veel Spanjaarden, die een lang weekend naar Portugal komen om zodra het kan van de rust en de zandstranden te genieten. We ontvangen ze hartelijk en ook hier geldt dat we de oorlog maar even niet benoemen…

Peter en Rob wonen in Olhão in de Oost Algarve. Daar runnen ze een boutique hotel en bouwen ze aan een leven tussen de Portugezen. Met ervaring in de horeca en als uitvaartleider (Peter) en als media en fitness ondernemer (Rob) brengen ze genoeg bagage mee voor een afwisselend en druk bestaan in de Algarve. Volgen kan op Facebook of Instagram.